Әл-Фарабидің «Ғылымдар классификациясы» атты еңбегін талдау
Автор: Мөлдір Əділша • Октябрь 31, 2021 • Эссе • 541 Слов (3 Страниц) • 1,353 Просмотры
Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
[pic 1]
Факультеті «Философия және саясаттану»
Кафедрасы «Психология»
СӨЖ
Тақырыбы: Әл-Фарабидің «Ғылымдар классификациясы» атты еңбегін талдау
Орындаған:Әділша Мөлдір
Тексерген:Құранбек Әсет Абайұлы
« Ғылымдар классификациясы»
Әл-Фарабиді мұсылмандық философиялық қозғалыстың негізін қалаушысы деп Аристотельдің ілімі арқасында атады. Әл-Фараби философиясы ежелгі грек ғалымының идеяларының сыйымды іске асуынмен айналысты. Міне, оның жетістіктерінің аз ғана бөлігі: «Ғылымдар классфикациясы» трактатында әл-Фараби алғаш рет ғылымдарды жүйелендірді: ол оларды қатаң тәртіппен тізіп, олардың зерттеу тақырыбын анықтады. Сол кезеңде әл-Фараби тұңғыш рет сондай еңбек жазды және бұл жұмыс ғылыммен айналысатындардың барлығы үшін үлкен маңызға ие болды. Ойшыл болмыс жүйесін құрды, оған сәйкес бардың бәрі алты иерархиялық деңгейде болады. Біріншісінде - Аллаһ, сосын - барлық аспан денелері мен ғарыштық ақыл, олардан барлық адамдар - адамдар, жануарлар, өсімдіктер. Әл-Фараби құдай мен материалдық әлемді бөлді. Философ адамға ерік бостандығы берілген, ол - әлемді тануға және бақыт табуға тырысатын ойлаушы жаратылыс деп сенген.
Кітап бес бөлімнен тұрады:
- тіл білімі және оның тараулары;
- логика және оның тараулары;
- математика, яғни арифметика, геометрия, оптика, матем. астрономия, музыка, статика, айла-әрекет жөнінде ғылым;
- физика тараулары, метафизика және оның тараулары;
- азаматтық ғылым және оның тараулары, заң ғылымы және қалам. Әл-Фараби классификациясының басты ерекшеліктері – жаратылыстану, математика ғылымдарына үлкен мән берілген.
Әл-Фараби жасаған ғылымдар классификациясының бірінші бөлімі «тіл туралы ғылым» болды. Оны грамматикамен латын Батысындағы «жеті либералды өнердің» бірі ретінде салыстыруға болады. Бұл ғылымды «Екінші мұғалімнің» түсінуі тілдің сөздерін реттейтін заңдардың әмбебап сипатын танудан тұратын, теорияның маңызды деңгейімен ерекшеленеді.
Философиялық тұрғыдан алғанда, логика мәселелерін түсіндіретін жіктеудің екінші бөлімінің рөлі одан да маңызды. Фараби үшін логика-" өнер", грамматикамен байланысты, "логика (өнер) интеллектке және ақыл-ойдың ақылға қонымды объектілеріне қатынасы грамматиканың тіл мен сөздерге қатынасы сияқты"
...