ҚР депозит нарығының құрылымына баяндама

1.ҚР депозит нарығының құрылымына баяндама

Жалпы,Қазақстандағы депозит нарығының құрылымы институттар тұрғысынан және нарықтың қаржы құралдары тұрғысынан ұсынылуы болады.

Депозит нарығының институционалдық құрылымы реттеуші қадағалау органдарының және тікелей қатысушылардың - депозиттер нарығының экономикалық субъектілерінің желісімен ұсынылады. Депозиттер нарығындағы қаржы институттары - олардың негізінде өз қызметін жүзеге асыру үшін депозиттер тартатын ұйымдар. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қазақстан Республикасының несие жүйесінің жоғарғы буыны бола отырып, коммерциялық банктер мен мамандандырылған несие мекемелерінің қызметін реттейді.

Экономикалық дамудың қазіргі кезеңінде Қазақстан үлкен инвестицияларға мұқтаж, негізгі сегменттерінің бірі ішкі жинақ болып табылатын ішкі инвестициялық мүмкіндіктерді әлі толық пайдаланбай отыр. Осы нарықты активтендіру, оны нақты секторға инвестициялау үшін тиімді пайдалану процесінде қазіргі кезеңде күрделі өзгерістер болып жатқан банк мекемелері маңызды рөл атқарады.

     Қазақстандағы депозит нарығының дамуының өзіндік ерекшеліктері болды және болады, бұл, әрине, бірінші кезекте елде болып жатқан әлемдік экономикалық қайта құрулармен байланысты. Сонымен қатар, депозиттік операциялар рөлінің артуы, олардың әлемдік деңгейге дамуы біздің елімізде нарықтық экономикаға тән экономикалық жағдайлар жасалынған кезде біртіндеп жүреді.

     Сонымен қатар, Қазақстандағы депозит нарығының дамуындағы оң тенденциялардың негізгі тенденциялары бұл қаржы нарығының ең серпінді сегменті екендігін сенімді түрде дәлелдейді, егер ол тиімді басқарылса, жақын болашақта ел ішінде жиналған қаражаттың едәуір өсуіне ықпал ете алады.

     Қазақстан Республикасының депозит нарығы күрделі динамикалық жүйе бола отырып, үнемі ішкі және сыртқы факторлардың ықпалында болады. Әрқайсысы өз мүдделерін жүзеге асыруға тырысатын көптеген субъектілермен ұсынылған, бұл сонымен бірге жақында Қазақстан экономикасында қалыптасқан негізгі тенденцияларға сәйкес келеді. Сонымен қатар, депозит нарығының даму динамикасында бірқатар өзіндік тенденциялар мен заңдылықтарды анықтауға болады.

   Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жариялаған статистикалық мәліметтердің, сондай-ақ өзіміздің есептік мәліметтеріміздің негізінде депозиттер нарығына талдау жасап, оған қысқаша сипаттама береміз.

Халықтың банктердегі жинақтарының өсуі оларды қалпына келтірудің, несиелік қабілеттілігін және өтімділігін нығайтатын маңызды факторлардың бірі болып табылады. Бұл олардың тәуелсіздігінің, тұрақтылығы мен сенімділігінің кепілі. Сонымен бірге, халықтың жинақ ақшасын кешенді және жүйелі түрде қорғау қажеттілігі объективті болып табылады, оның ішінде заңнамалық, әкімшілік және реттеу құралдары бар.

2000 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстан Республикасында жеке тұлғалардың депозиттеріне кепілдік беру (сақтандыру) қоры болып табылатын жеке тұлғалардың депозиттерін сақтандыру жүйесі жұмыс істей бастады.

Жеке тұлғалардың депозиттеріне кепілдік берудің (сақтандырудың) қазақстандық қоры (KFGV) екінші деңгейлі банктердің салымшыларының мүдделерін қорғау мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысына сәйкес акционерлік қоғам түрінде құрылды. Бұл жүйеге келесі бағыттар бойынша белгілі бір талаптарға жауап беретін коммерциялық банктер кіреді: