Психика - психологияның зерттеу объектісі ретінде

Психика - психологияның зерттеу объектісі ретінде

Психика - бұл шындықтың идеалды образдардағы субъективті, сигналдық, әлеуметтік шартталған көрінісі, оның негізінде адамның қоршаған ортамен белсенді әрекеті пайда болады. 

Психикалық рефлексияның жоғарғы формасы ретінде түсіну үшін рефлексия материяның әмбебап қасиеті екендігін ескеру қажет. Тіпті жансыз табиғат нысандары бір-біріне әсер ету нәтижелерін көрсетеді, осы әсердің іздерін сақтайды. (мысалы, теңіз немесе жаңбырмен шайылған, жел соққан тау жынысы осы әсерлердің іздерін сақтайды, пішіні өзгереді).

Тірі организмдер психикасының төрт негізгі даму деңгейі бар:

1 тітіркену - бұл қоршаған ортаның тірі организмдерінің шағылысуының биологиялық (физиологиялық) формасы (мысалы, өсімдіктер жарыққа, топырақтағы микроэлементтердің құрамына реакция береді және т.б.).

2 сезімталдық (түйсік) - психикалық, яғни, шындықтың сигналдық-адаптивті көрінісі.

3 жоғары сатыдағы жануарлардың мінез-құлқы (сырттан анықталған мінез-құлық) - бұл тірі организмнің сыртқы ортаның әсеріне реакцияларының күрделі кешені (ит белгілі бір қауіп төндіретін объектімен кездесуден аулақ болады; адам қоршаған ортаның кенеттен болатын өзгерістеріне әсер етіп қана қоймайды, сонымен қатар уәжді (саналы) және мақсатты мінез-құлықты қалыптастыра алады).

4 адамның сана-сезімі - бұл әлеуметтік-тарихи болмыс ретінде адамға ғана тән психикалық рефлексияның және реттеудің жоғарғы деңгейі.

Психикалық рефлексия - бұл жеке тұлғаның әлеммен белсенді әрекеттесуінің ерекше формасы, нәтижесінде жаңа қажеттіліктер, көзқарастар, идеялар қалыптасады, сонымен қатар таңдау жасалады. Әр адам өзінің шындығын модельдеп, оны көркемдік немесе кез келген басқа образдарда бейнелей алады. Психикалық рефлексия айналық емес және пассивті емес - бұл қалыптасқан жағдайларға сәйкес келетін іс-әрекет тәсілдерін іздеумен және таңдаумен байланысты белсенді процесс.

Психикалық рефлексияға келіп түскен ақпарат нақты өңдеуден өтеді, яғни, психикалық рефлексия - әлемнің қандай-да бір қажеттілікке байланысты белсенді көрінісі. Психика - бұл «объективті әлемнің субъективті бейнесі».

Психика – бұл адамның өмір сүру процесінде қалыптасатын және оның өзінің белсенді қызметі арқылы адамзаттың тарихи қалыптасқан қызметі мен тәжірибесінің формаларын меңгеретін, көп деңгейлі функционалды жүйелері арқылы жүзеге асатын, мидың жүйелі сапасы. Сонымен, адам психикасы алдыңғы ұрпақтар жасаған мәдениетті сіңіру, меңгеру барысында, адамның тірі кезінде ғана қалыптасады.

Психикалық рефлексия бірқатар ерекшеліктермен сипатталады:

• бұл қоршаған шындықты дұрыс бейнелеуге мүмкіндік береді;

• белсенді қызмет барысында пайда болады;
• тереңдетіледі және жетілдіріледі;
• болашаққа бағытталған.

Жануарлар әлеміндегі психика мен мінез-құлық формаларының

негізгі даму кезеңдері