Синдромы двигательных нарушений

Нерв жүйесі сыртқы тітіркеністі қабылдап қана қоймайт,оған көбіне қимыл әрекеттері  арқылы жауап қайтарады.Нерв жүйесінің адамға тән күрделі қимыл-әрекеттерді реттейтін құрылымдарды өте жоғары дәрежеде жетілген.Қозғалыстың 2 түрін ажыратады:

1)Еріктен тыс қарапайым автоматтандырылған қозғалыстар.

Жұлынның сегментарлы аппараты,ми бағанының қарапайым рефлекторолы акты әсерінен жүрзеге асады.

2)Ерікті(целенаправленные)-ОЖЖ-ның қозғалыс,функцианалдысегменттерінде жүзеге асырылды.Ерікті қимылдарды жүзеге асыру үшін ми қыртысында пайда болатын  импульс бұлшық етке жеткізілуі тиіс.Бұл қызметтті екі нейронан тұратын ми қыртысы-бұлшық ет шоғыры атқарады

Пирамидалық жүйенің қозғалыс жолдары 2 нейроннан тұрады :

1)Орталық нейрон-ми қыртысының алдыңғы орталық ирелеңінен және  орталық маңдай ирелеріңінің  артқы бөлімі мен  парацентральдық  бөліктен басталады.

Орталық нейрондарың  клеткалары(үлкен пирамида тәрізді Бец клеткалары) осы аймақтардағы ми қыртысы 5-ші қабатында орналасқан.Бец клеткалардың аксондары  ми жарты шарына терең бойлап,tractus corticospinalis құрастырады.Ол ішкі капсуланың  тізесі мен артқы саны арқылы ми бағанына кіретін-ми аяқшасы,варолий көпірі сопақша мидың алдыңғы жағына шоғырдың талшықтары өзара жақындап пирамида тәрізді ораналасқан.Сопақша ми мен жұлынның арасында ми қыртысы-жұлын шоғыры талшықтарының 80 пайызы қиылысып,жұлыннығ бүйір бағанымен қарама-қарсы жағына өтеді де,оның алдыңғы мүйізіндегі  мотонейрондарына аяқталады.Ол жоғарыдын төмен қарай жұлынның әр сегменттеріне тисіті талшыұтарын қалдырып,біртіндеп жіңішкере береді де ақырғы сегіз көз тұсындағы сегменттерде таусылады.Ми қыртысы-жұлын шоғырының қиылыспаған 20 пайызды жұлынның алдыңғы бағанымен төмен түсіп,кеуде сегмнттері тұсында аяқталады.

2)Перифериялық нейрон-жұлынның алдыңғы мүйізінің қозғалыс клеткасы немесе бассүйек нервісінің моторлы ядросы.

2)Перифериялық нейрондар топпен орналасады және дене мен аяқ-қолдарының жирлуына жауапты.Жұлынның жоғарғы мойын және кеуде бөлімдерінде 3 топ клеткаларды ажыратады:дене бұлшық еттерінің жиырылуын және босаңсуын  қамтамасыз ететін  алдыңғы,артқы медиалды және орталық диафрагма мен иық белдеуін қамтамасыз ететін.Мойын және бел аймақтарында алдыңғы және артқы латералды аяқ-қолдарлдың бүгу жазу қызметін қамтамасыз ететін клеткалар қосыладыОсылайша мойын және бел деңгейлерінде 5  топ мотонейрондар бар.

Клеткалардың әр тобында әр түрлі функция атқаратын 3 нейрондар ажыратылады:

1.Альфа-үлкен мотонейрондар-бұлшық ет талшықтарының бірінен соң бірінің щапшаң жиырылуын(60-100м/с)қамтамасыз ететін пирамида жүйесімен тікелей байланысы бар.2Альфа-кіші мотонейрондар импульстарды экстрапирамидті жүйеден алады да,позтоникалық әсер,бұлшық ет талшықтарының постуралды (тоникалық)жиырылуын

қамтамасыз ететін тоникалық функция атқарады.3Гамма-нейрондар импульстарды ретикуляры формациядан қабылдайды және оның оксондары тікелей бұлшық етке емес оған бекітілген проприоцептор бұлшық еттік ұршығына жеткізіп,оның қозуына әсер етеді.

Ми қыртысы-бұлшық ет шоғырының зақымдану симптомдары мен синдромдары.

Синдромы двигательных нарушений(парез и паралич)

  Ерікті қимылдардың мүлдем жоқ болуы және бұлшық ет күшінің 0 балға дейін төмендеуі паралич(плегия)деп аталады.Ал қозғалыс көлемінің шектелуі,бұлшық ет күшінің 1-4 баллға дейін төмендеуі парез деп атайды.

Паралич  орталық және шеткі деп екіге бөлінеді.Орталық қимыл,яғни Бец клеткаларының зақымдану нәтижесінде:

1.Бұлшық еттік спастическалық гипертония пальпацияда кернелген,тығыздалған контрактуралар.

2.Гиперрефлексия,рефлексогенді зонаның кеңеюі.

3.Табан,тізе,төменгі жақ,білезік клонусы.

4.Патологиялық рефлекстер.

5.Қорғаныс рефлекстері(сигналды автоматизім рефлекстері).

6.Паралич жағында тері(құрсақ) рефлекстерінің төмендеуі.

7.Патологиялық синкинезиялар.

Шеткі:шеткі мотонейрондар   зақымдануы нәтижесінде:

1.Бұлшық еттік атония/гипотония

2.Арефлексия/гипорефлексия.

3.Перифериялық мотонейрондар түбіршік,өрім,нервтер зақымдануының электромиографиялық  белгілері.

4.Фасцикулярлы бұлшық еттік дірілдер.

Парезді анықтайтын сынақтар.