Философия классиктерінің қайсысы философияны ғылым ретінде қарастырды?

________________________________________университеті

________________________________________ кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: Философия классиктерінің қайсысы философияны ғылым ретінде қарастырды?

Орындаған: ________________

Тобы: ________________

Қабылдаған: ________________

_______________ 2021

Жоспар:

І Кіріспе

ІІ Негізгі бөлім

• Философия туралы жалпы түсінік
• Философияны ғылым ретінде қарастыру
• Философияны ғылым ретінде қарастырған философия классиктері

ІІІ Қорытынды

ІV Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе

Жақында ғаламторда және ғылыми басылымдарда жиі сұрақтар туындай бастады: философия - бұл ғылым ба? неге философиялық мәселелер бойынша ғылыми дәрежелер бар? философия дегеніміз не және оның функциялары қандай? және т.б.  Көп жағдайда бұл тақырыптар бойынша пікірталастар мен әңгімелер, философия тұрғысынан, таза софистика, немесе қарапайым айтқанда, әңгіме болады, себебі олар ғылыми пікірталас ережелері бойынша жүргізілмейді.  Және бұл жерде ең таңғаларлығы-мұндай пікірталастарға философ деп аталатындардың өздері қатысады.  Талқылауды және өз пікірін дәлелдеуді білетін адам.  

Бұл сұраққа жауап беру үшін нағыз философ не істеу керек еді?  Яғни, алдымен «ғылым» ұғымының анықтамасын, ерекшеліктерін нақтылау үшін, олардың болмауына байланысты субъектінің осы терминмен белгіленген жиынтыққа жататындығын анықтауға болады.  Содан кейін олармен ізделетін пәннің - философияның қасиеттерін салыстырыңыз, ол да оның қасиеттерін анықтап, нақтылауы керек.

 Рас, дәл осы жерден бірінші қиындықтар басталады: ғылымда «ғылым» ұғымына біржақты анықтама жоқ.  Дәл осы ғалымдар өздері айналысатын қызмет туралы не ойлап таппады. Бұл тұжырымдаманың ондаған, мүмкін жүздеген анықтамалары бар.  Бұл құбылыс полисемия деп аталады және ол ғылымның басты жауы болып табылады.

 Мысалы, философиялық энциклопедияда «ғылым» ұғымына келесі анықтама берілген: «ғылым - бұл әлем туралы объективті, жүйелі түрде ұйымдастырылған және дәлелді білімді дамытуға бағытталған танымдық іс -әрекеттің ерекше түрі».  Осы анықтамаға сүйене отырып, Кант, Гегель, Ницше, Шопенгауэр, Киеркегор, Сартр, Фуко және басқа да мыңдаған жазушылардың философиялық тақырыптағы еңбектерінде ғылым емес ретінде қарастырылңандары бар.  Бірақ Аристотель, Маркс, Ленин, Богданов, Зиновьев, Кун, П.Сорокин және басқалардың еңбектері – ғылым ретінде анықталған.

 Егер философиялық терминдердің қысқаша сөздігінде берілген анықтаманы негізге алатын болсақ: «Ғылым - бұл адам қызметінің сферасы, оның қызметі шындық туралы білімді дамыту мен теориялық жүйелеу». Егер біз осы анықтамаға ғылымға тән «білім» сөзінен бұрын «мақсат» сөзін енгізсек, онда біз алдыңғы абзацта жазылғандарға ораламыз.  Бірақ сонымен бірге, мысалы, математика ғылым болудан қалады, өйткені ол шындық туралы, әсіресе объективті шындық туралы білімді дамытумен айналыспайды.

 Жоғарыда айтылғандай, «ғылым» ұғымының көптеген анықтамалары бар және олардың барлығын қарастыру мүмкін емес, ең бастысы бұған қажеттілік жоқ.  Бұл жерде тағы бір нәрсе маңызды: өйткені «ғылым» ұғымының біржақты анықтамасы жоқ, сондықтан философия ғылым ма, жоқ па деген тақырыпта пікірталастар мен әңгімелер бастағандар өздері ұстанатын анықтама беруі керек.

Келесі кезеңде «философия» түсінігін анықтау қажет болар еді.  Бірақ мұнда да бәрінің көңілі қалады. «Философия» ұғымында «ғылым» ұғымынан да көп анықтамалар бар, ал философияға жататын қасиеттерді тек физикалық түрде санауға болмайды.

Философия туралы жалпы түсінік

«Философия» ұғымының анықтамасы көп жағдайда бұл сөздің грек тілінен аударылуынан басталады.  Және бұл осылай жасалады: философия - грек тілінен.  филео - махаббат, софия - даналық, философия - даналыққа деген сүйіспеншілік.  Алайда, бұл терминнің авторы Пифагордың пікірінше, философ - заттардың табиғатын зерттеуге және ақиқатты тануға көп көңіл бөлетін адам.  Ал егер философтың басты мәселесі - заттардың табиғаты мен ақиқатты тану болса, онда философияның негізгі мәселесі де заттардың табиғаты мен ақиқатты танудан тұрады, бірақ ешбір жағдайда даналыққа деген сүйіспеншілік. Айтпақшы, кейбір сөздіктерде «философия» термині «даналыққа деген сүйіспеншілік» емес, «даналық», яғни философиялауға деген сүйіспеншілік деп аударылады.  Сократ дәл осылай болды: ол даналықты ұнатпады, бірақ философиялауды жақсы көрді.  Бірақ қазір бұл бастысы емес.  Ең бастысы, «философия» сөзінің кемінде екі аудармасы бар (сонымен қатар, олар бұл терминді ойлап тапқан автордың түсіндірмесінен алыс), және бұл сөзбен белгіленген ұғымның жүздеген анықтамалары бар.  Сондықтан, философия туралы пікірталасқа қатысатындардың әрқайсысы осы дауда ұстанатын анықтаманы белгілеуі керек. Бұл ежелгі гректер әзірлеген және қасиетті түрде сақтайтын қарапайым ережелер. Сондықтан олардың дауы болған жоқ, бірақ диалогтар болды.  Ал диалектика болды - әңгімелесу өнері.  Бірақ Гегель «диалектика» сөзін мүлде ерекше мағынамен толтырғаннан кейін, әңгіме жүргізу өнері де жоғалып кетті.  Диалогтар дауларға айналды, ештеңе туралы және бәрі туралы дауларға айналды, бірақ «бұл» туралы емес.  Өйткені қазір ешкім «бұл» дегенді қандай да бір жолмен анықтауды қажет деп санамайды.  Ал егер сіз түсінгіңіз келсе, бұл қажет.  Бірақ егер сіз тұманға түсіп, «білгірдің үйренген ауасымен барлығына жеңіл тигізгіңіз келсе», бұл басқа мәселе.  Бірақ бұл енді ғылыми пікірталас емес, Карцев пен Ильченкоға қатысты «дау» болады.  Бұл шын мәнінде біз бүгінде интернетте ғана емес, ғылыми журналдарда да байқаймыз.  Бірақ ғылыми конференцияларда мұндай ештеңе болмайды.  Ғылыми конференцияларда ұзақ уақыт бойы даулар мен диалогтар жүргізілмегендіктен.  Баяндамашы трибунаға шығып, баяндаманы келесі деп атады.  Сондықтан спикерлерге түсініктердің нақты анықтамасы қажет емес: бәрібір ешкім сұрамайды да, қарсы да болмайды.  Сондықтан, бізде бар нәрсе бар.