Анальгетиктердің жіктелуі

Анальгетиктердің жіктелуі

Кейде кейбір аурулар кезінде адам негізгі ауруға теріс немесе кері әсер ететін ауырсынуды сезінеді. Кейде ауру кенеттен және қатты аурудың салдарынан ағзаның шок алуының салдарынан пайда болады. Бірақ, адамдар ежелгі уақыттан бері ауырады. Мұнымен күрес тәсілдерінің бірі-ауырсынуды басатын дәрілер яғни анальгетиктер, олар өз ішінде наркотикалық және наркотикалық емес анальгетиктер болып бөлінеді, қалай қабылдау керек және қандай жағдайларда қабылдау керек екенін мен одан әрі айтып беремін.

Анальгетиктердің жіктелуі:

Мен жоғарыда айтып өткендей, ауырсынуды басатын дәрілер кейбір түрлерге бөлінеді, сондықтан олардың жіктелуі:

• Наркотикалық, мысалы, морфин (ең танымал бірі), буторфанол, фенталин және басқалар.
• Наркотикалық емес анальгетиктер бөлінеді:
• Пиразолон – анальгин және бутадион туындылары
• Алкандық қышқылдар-вольтарен.
• Жергілікті анальгетиктер (наркоздық дәрілер) – анестезин, новокаин, лидокаин және басқалар.

Есірткі әрекеті бойынша жіктеу:

• ОЖЖ-ға (орталық жүйке жүйесі) әсер ететін анальгетиктер қатты ауырсынуды басуға ықпал етеді. Бұл дәрі-дәрмектер қатты ауырғанда өте тиімді, бірақ тәуелділік тудыруы мүмкін. Препаратты қабылдау кезінде дозаны бақылаңыз, өйткені аздаған ауытқу жоғары және өлімге әкелуі мүмкін. Анальгетиктердің бұл түрі опиоидты деп аталады.
• Анальгетиктер өте жоғары температураларда, оны тез бұзу үшін тағайындалады. Мұндай түрлер неопиоидты деп аталады.

Биохимиялық әсер бойынша жіктеу:

• Миға ауырсыну импульстеріне түсуге мүмкіндік бермейтін анальгетиктер.
• Простагландиндерге қарсы және ауырсыну ошағына әсер ететін анальгетиктер.

По противовоспалительному (қазақша дұрыс аудармаға келтіре алмадым) бойынша жіктеу:

• Антипиретиктер, олар тек біраз уақыт ауырсынуды алып тастайды, бірақ оны мүлдем жоймайды.
• Қабынуға қарсы стероидты емес дәрілер, ол тек ауырсынуды алып қана қоймай, қабыну процесін жояды.

Есірткілік (наркотикалық) анальгетиктер

Есірткілік анальгетиктер-бұл ауырсыну сезімінің бәсеңдеуіне ықпал ететін және ОЖЖ (орталық жүйке жүйесі) әсер ететін дәрілер. Кейде, мұндай препараттар есірткі деп аталады, себебі олар дұрыс дозалау немесе тым ұзақ қолдану кезінде тәуелділік тудыруы мүмкін. Есірткіге жатпайтын анальгетиктер барлық ОЖЖ-ға емес, оның белгілі бір бөлігіне ғана әсер етеді, бұл наркоздың пайда болуын болдырмайды.

Есірткі анальгетиктерінің жіктелуі:

*Апиын — морфин алкалоидтарының туындылары, омнопон, кодеин, этилморфин гидрохлориді

* Фенилпиперидин туындылары-промедол, фентанил

* Дифенилметан туындылары-дипидолор

* Бензоморфан туындылары -пентазоцин, лексир

Алкалоидтар құрамында азоты бар органикалық заттар болып табылады. Оларды әртүрлі өсімдіктерден алады. Алкалоидтардың көпшілігі күшті у болып табылады және оларды қабылдау кезінде ағзаның кейбір жұмыс қабілеттілігі бұзылады. Алкалоидтар ағзамыздың кейбір бөліктеріне ғана әсер етеді, мысалы:

• Морфин ауырсыну орталығына әсер етеді
• Папаверин бұлшықеттегі ауырсынуды жояды
• Жергілікті кокаин жүйке аяқтарына әсер етеді.

Алкалоидтар суда жақсы ериді, сондықтан кейде оларды тұзға ауыстырады.

Өзіме қызық болғандықтан кейбір түрлеріне тоқталып қарап оқып шықтым:

Апиын фенантрен мен изохинолиннің туындыларына бөлінетін алкалоидтерден тұрады. Бірінші топ ОЖЖ-ға әсер етеді, ол өзіне ауырсыну орталығы, тыныс алу және жөтел кіреді. Екінші топ тегіс бұлшық етке әсер етеді. Апиынның басты компоненті-барлық препараттың 11% - ын құрайтын морфин.

Омнопон-бұл өте жақсы суда еритін қоңыр ұнтақ. Бұл препарат құрамында барлық алкалоидтары бар, бірақ олардың айырмашылықтары бұл алкалоидтер тұз түрінде ұсынылған. Мұнда морфин-бұл негізгі компонент, бірақ оның пайыздық мазмұны әлдеқайда жоғары – 50%. Омнопонның құрамында папаверин бар, соның салдарынан дәрі тек ауырсынуды төмендетіп қана қоймай, бұлшықет спазмаларын алады. Күшті ауырсынуды, бұлшық спазмдардың салдарынан ішек мәселелерін мазаласа, қолдану ұсынылады.