Географияны оқыту әдістерінің жіктелуі

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

МӨЖ

Тақырыбы: Географияны оқыту әдістерінің жіктелуі.

Тексерген: Мукаев Ж.Т.

Орындаған: Уәшова М.У.

Тобы: МГЕ-701

СЕМЕЙ 2018 ж

Жоспар:

1. Географияны оқыту әдістерінің жіктелуі.
2. Түсіндірме-иллюстративті әдіс.
3. Репродуктивтік әдіс
4. Проблемалық оқыту әдісі.
5. Ішінара зерттеу әдісі.
6. Зерттеу әдісі.

1. Географияны оқыту әдістерінің жіктелуі .

        Оқу әдістері географиялық білім берудің барлық компоненттерін меңгеруді қамтамасыз ету үшін, студенттердің дамуына және білімін ынталандыруға қажет. Оқу әдістерінің жіктелуі үлкен ғылыми және практикалық маңызға ие, ол оқыту әдістерінің тиімділігін жобалау, таңдау және бағалау үшін бастапқы нүкте ретінде қызмет етеді. 30-шы жылдары оқу әдістерін білім көздерімен жіктеу қабылданды: мұғалімнің сөйлеу мәдениеті, оқулықпен және кітаппен жұмыс істеу, жер шарымен және географиялық картамен жұмыс істеу, көрнекі-иллюстрациялық әдіс, сандық материалмен жұмыс істеу және т.б.Бұл жіктеу мектеп тәжірибесінде оң рөл атқарды, өйткені ол мұғалімдерді картамен жұмысын нығайтуға, түрлі визуализация құралдарын кеңінен қолдануға бағыттады. Бірақ бұл жіктеудің де өз кемшіліктері бар: оқыту әдісі сыртқы белгілерімен ерекшеленеді, оқытуды дамыту қағидасы жоқ. Білім беруді дамыту идеясына негізделе отырып, оқыту әдістерінің классификациясы оқушылардың танымдық белсенділігінің қалыптастыруға өз әсерін тигізеді.Бұл жіктеу И.Я. Лернер және Н.М. Скаткинның жіктеуі, онда бес оқу әдістері бар: түсіндірме-иллюстративті (ақпараттық-референттік), репродуктивтік, проблемалық, ішінара зерттеу және зерттеу. Географияны оқытуда осы әдістер пәннің мазмұны мен белгілі бір тақырыпты қарастыруда өзіндік бір ерекшеліктерге ие.

2. Түсіндірме-иллюстрациялық әдіс. Негізгі мақсаты – студенттердің білімді меңгеріне көмектесу. Мұғалім оқытуды жүргізеді, дайын ақпараттарды меңгеруді қамтамасыз етеді, нақты материалды байланыстырады, себеп-салдар байланыстарын түсіндіреді, ортақ ұғымдарды, үлгілерді көрсетеді, картаны, қабырға суреттерін,  басқа көрнекі құралдарын көрсетеді. Студенттер ақпаратты қабылдайды, түсінеді, есте сақтайды.Оқушылардың жас ерекшеліктері қаншалықты жоғары болса, мұғалімнің материалды таныстыру талаптары соншалықты жоғары болғаны дұрыс(ғылым, дәлелдеме). Мұғалім, аудиторияда ауыртпалықты болдырмау үшін оқулықтан қажетті материалды таңдауға және қосымша танымал ғылыми-педагогикалық басылымдарды таңдауға қабілетті болуы қажет. Мұғалімнің сөзінің рөлі ерекше орынды алады.Тыңдау - күрделі процесс, студенттерді тыңдату арқылы оқытушы өзіне назарын ерікті түрде аударуға сүйенеді. Логикалық реферат, студенттерге жеке сұрақтар қою, ойын ойнату арқылы назарды аударту қажет. Мұғалімнің сөйлеу қарқыны үлкен рөл атқарады. Осындай әдіс, студенттердің  білімнің нақты көздерінде тікелей айтылған ақпаратты жинау және есте сақтауына, өзіндік жұмысына арналған міндеттерді дұрыс пайдалануына оң әсер етеді.

3. Репродуктивтік әдіс. Зерттеудің мақсаты - оқушыларға белгілі бір білім беру жағдайында немесе үлгіде білім мен дағдыларды қолдануға үйрету. Репродуктивтік әдісті қолдануда жиі мұғалім өзіндік жұмыстың үлгі жоспарларын ұсынады. Географияны оқыту үдерісінде репродуктивтік әдісті қолданудың жалпы жағдайы оқушыларға арналған тапсырмалар жасау болып табылады, олардың орындалуына олар модельдік жоспарларға басшылық етеді. Географияны оқытуда, құбылыстың себептерін түсіндіруді талап ететін типтік тапсырмалар немесе қайталанатын оқу жағдайындағы заттар мен құбылыстарды салыстыру жиі кездеседі.Репродуктивтік әдістерге студенттердің қалай әрекет етуі жөніндегі нұсқаулықтарды басшылыққа алатын тапсырмалар да жатады. Репродуктивтік әдісті пайдалану кезінде студенттердің қызметі үлгі  бойынша білімдер мен дағдыларды қолдану болып табылады. Дегенмен, әр тапсырманы орындау кезінде зерттелген географиялық объектілер мен құбылыстардың ерекшеліктеріне байланысты шығармашылықтың элементі де көрініс табуы керек. Бірақ тұтастай алғанда, студенттердің қызметі репродуктивті болып табылады, себебі олардың ақыл-ойының логикасы стандартты жоспармен, оқу іс-әрекеттерінің тәртібіне немесе бұрын жасалған тәсілмен анықталуына байланысты.