Казіргі коғамнын негізгі саяси институттары.Мемлекет

[pic 1]

БӨЖ

Тақырыбы: Казіргі коғамнын негізгі саяси институттары.Мемлекет

Орындаған: Дайрабай Амилия

Тобы: Тқиұ 22-04

Қабылдаған: Филос.ғ.к. Жұманов Т.

Жоспар:

1. Кіріспе
2. Мемлекет туралы жалпы түсінік
3. Мемлекет ұғымы мен белгілері
4. Мемлекет қызметі мен функциялары
5. Қорытынды

1. Кірісе

Мемлекет саяси жүйенің ең маңызды институты болып табылады. Мемлекет маңыздылығы оның қолында билік пен ресурстардың жоғарғы дәрежеде шоғырлануына байланысты қоғамдық өзгерістерге тимді түрде ықпал ете алумен сипатталады. Пайда болғаннан бастап, мемлекет жайлы мағулматтар саяси ойлар тарихында біржақты болжам жоқ, себебі адамзат дамуының әр кезеңінде оның қызметтері мен ерекшеліктері маңыздылығы бойынша үнемі өзгеріске ұшырап отырды. 

Аристотель мемлекетті сана, әділдік, әсемдік пен ортақ игіліктінің бейнесі ретінде түсіндірді. Оның ойынша, бұл «бірлесіп өмір сүруге» талпынатын адамның «саяси жануар» ретіндегі тектік болмысының бейнесі болып  табылады. Аристотельдің айтуынша, «Өз болмысын бітімін мемлекеттен тапқан адам – жаратылыстардың  ішіндегі ең құдіреттісі, керісінше құқық пен мемлекеттен тыс өмір сүретін адам бейшара кейпін алады».

Ағылшын ойшылы Т. Гоббс, керісінше, мемлекетті, Інжілдегі айуан, Левиафанга, теңестірді: «Аузынан лапылдаған жалындар атқылайды, мұрнынан шыққан бу қайнап жатқан қазаннын буы іспеттес. Дәмі тастарды жандыра алады, ал аузы лапылдаған жалынға толы. Оның мойны күшке толы, ал оның алдында үрей бар...». Мемлекеттің табиғаты мен коғамдық міндетінін саяси ғылымда түсіндірілуі біржақты емес.

1. Мемлекет туралы жалпы түсінік

Мемлекет - белгілі бір аумаққа иелік етіп, сол жердегі халықтың еркін дамуына мүмкіндік беретін, қоғам табиғатынан тундайтын ортақ істерді аткаруға қажетті басқарудың жоғарғы дережеде ұйымдасқан жүйесі, саяси билік ұйымы егемендікке, заңдастырылған зорлықты пайдалануда монополияға ие және коғамды басқаруды арнайы механизмдер (аппарат) арқылы жүзеге асыратын қоғамдағы саяси билікті ұйымдастырудың ерекше түрі, саяси жүйенің орталық институты.

Мемелекеттің пайда болуы туралы әртүрлі анықтамалар бар:

Теократиялық теория мемлекеттің пайда болуын құдайдың ісі деп түсіндіреді және ол «барлығы құдайдан» деген түсінікке негізделеді. (Теократиялық гр. Theos-қудай, kratos - билік) - теократияға тиісті, яғни саяси билік шіркеуге тисілі больш келетін билік туріне жаткызылды. Бұл теория нақты о

өзіндік фактілерге толы болды: Алғашқы мемлекеттер діни нысанда к

құрылды (абыздардың билігі), құдайлық қуқық мемлекеттік билікке мәртебе берді, ал мемлекет шешімдеріне бағыну міндеттілік болды.

Патриархалды тұжырымдама мемлекетті үлкен отбасы ретінде қарастырады. Бұл монархтардың оның қарамағындағылармен қарым-қатынасы отбасындағы әке мен басқа отбасы мүшелерінің қарым-қатынасына іспеттес келеді. Бұл тужырымдамаға сәйкес, мемлекет рулардың тайпаларға, тайпалардың тайпа бірігуінен пайда болады. XVII-XVIII гг. мемлекеттің пайда болуы туралы келісім теориясы қалыптасты. Оған сәйкес мемлекет қоғамдық келісімшарт ретінде танылды және оның негізінде адамдар өздерінің орынды өмір сүру, жеке тұлғаны және жеке меншікті қорғау құқықтарын қамтамасыз ету мақсатында мемлекет құруға келісімдерін берді. Француз ойшылы Д. Дидро (1713-1784) ескеруі бойыша, «егер адамдар өз бостандықтары мен тәуелсіздіктерін шексіз пайдалануды жалғастырса, өз құмарлықтарына шексіз берілсе, өзі жеке емір сүрсе жандайдын қиындайтынын білгендіктен, олар табиги хтауелсіздіктерінін бір белігінен бас тартып, когамнын ыркын білдіретін ерікке багну керектігін ескерген уактта гана барлык еріктер мен куштердін жалпы орталыты, ортак жері болатынын тез тусінді. Мемлекеттердін пайда болу міне осындай».