Күйзелістің мектеп жасындағы балаларға кері әсері

УДК 159.9:613.955

Күйзелістің мектеп жасындағы балаларға кері әсері

Мірәлі Арнұр Арманұлы, Жуманова Улжалғас Нуриддин кизи

miraliarnur@mail.ru         ZhumanovaU@qmu.kz 

КеАҚ «Қарағанды Медицина Университеті» «Жалпы Медицина» мамандығының 3 курс студенттері

Ғылыми жетекші- Абдикадирова Хамида Рахимовна,

Физиология кафедрасының қауымдастырылған профессоры, м. ғ. к.,

Қарағанды, Қазақстан

Аннотация: Балаларда күйзелісті  бастан кешіру болашақ физикалық, психикалық және әлеуметтік мәселелерді күшейтуде маңызды рөл атқарады. Отбасылардың, мұғалімдердің және кәсіби топтардың балалардағы күйзеліс  белгілерін диагностикалау үшін қажетті қабілеттерге ие болуы өте маңызды.Сондықтан бұл мақалада күйзелістің  мектеп жасындағы балалардағы симптомдарын зерттеу жайлы айтылады.

Түйін сөздер: күйзеліс, кері әсері, мектеп жасындағы балалар, денсаулық.

Қазақстандық балалардың шамамен 35 пайызы күйзеліске байланысты денсаулық мәселелерін бастан өткізеді. Көптеген психологтардың, педиатрлардың және денсаулық сақтау провайдерлерінің пікірінше, балалардағы күйзеліс бастан кешіру физикалық, психикалық және әлеуметтік мәселелерді арттыруда үлкен рөл атқарады. Екінші жағынан, бүгінгі күні отбасы мен балалар өмірінде күйзеліс тудыратын факторлар ретінде қарастырылатын көптеген басқа мәселелер бар [].

Қазіргі уақытта басқа жерлерге көшу және орын ауыстыру жиі кездеседі, бұл мектеп пен достардың ауыстырылуына және олардан ажырауына әкеледі. Бұл ата-аналар тарапынан онша ескерілмеуі мүмкін. Оның үстіне отбасы құрылымы да өзгерді. Кең және көп мүшелі отбасылар ядролық отбасыларға айналды. Күнкөріс үшін кейбір отбасыларда ата-ананың екеуі де сыртта жұмыс істеуі керек, ал балалары мектептен оралғаннан кейін ұзақ уақыт үйде жалғыз қалуы керек. Бұл өзгерістердің барлығы дамушы қауымдастықтарда, сондай-ақ біздің қоғамдастықта өсіп келеді және балалар осы өзгерістерге ұшыраған ең осал топ болып табылады. Мектеп жасындағы балалардағы күйзеліс симптомы туралы зерттеулер соңғы онжылдықта мектеп жасындағы балалар арасында психологиялық және физикалық шағымдардың өсу тенденциясына ие болғанын көрсетті [].

Қазіргі уақытта мектептердегі денсаулық сақтау мұғалімдері, сондай-ақ отбасы кеңесшілері денсаулықтың маңызды элементтері ретінде қарастырады және балалардағы жиі кездесетін күйзеліс белгілері туралы барабар ақпаратқа ие болуы керек. Яғни, медбикенің тәрбиелік рөлі денсаулық сақтау қызметкері ретінде көбірек атап өтіледі, осылайша мейірбике мектеп тәрбиешілері мен ата-аналарға тиісті мәселелерді үйретеді немесе баланың денсаулығы бойынша кеңесші ретінде әрекет етеді. Балалық шақтағы күйзеліске қатысты аталған зерттеулердің көпшілігі басқа елдерде жасалған және Иранда бастауыш мектептегі балалардағы күйзеліске қатысты зерттеулер өте шектеулі. Білім министрлігінің статистикасы бойынша, 2008-2009 жылдары Иранда 5,5 миллионға жуық бастауыш сынып оқушылары болған. Дегенмен, балалардағы психиатриялық 12 және психосоматикалық бұзылулардың нақты бағасы жоқ. Сондықтан бастауыш сынып балаларындағы күйзеліс белгілерін қарастыруға бағытталған зерттеу жүргізу қажет [].

Материалдар мен тәсілдер

Сипаттамалық зерттеуде Қарағанды бастауыш мектептің 3-5 сыныбында оқитын барлық оқушылар зерттелетін халық ретінде қарастырылды. Әрбір сыныпта үш адам (әр мектептен 9 адам), бір ерлер мемлекеттік мектебінен, бір әйел мемлекеттік мектебінен, ерлер мен әйелдерден мемлекеттік емес мектептен кездейсоқ таңдалды, нәтижесінде пилоттық зерттеуге 180 оқушы қатысты. SPSS бағдарламалық құралында ICC = 0,02 есептегеннен кейін әсер мөлшері 1,52 деп бағаланды. Негізгі іріктеу көлемі ESS = Mk/DE формуласы арқылы шамамен 600 оқушы бағаланды.