ҚР Тұңғыш Президентінің әлемдік дипломатияны дамытудағы ролі

                 «ҚР Тұңғыш Президентінің әлемдік дипломатияны дамытудағы ролі»

Дипломатия - сыртқы саясатты жүргізуге арналған аса маңызды құрал, үйлесімді құрамдас бөлік. Нақты айтқанда, дипломатия мемлекеттің сыртқы саяси және халықаралық қатынастарды жүзеге асырушы тәжірибелік тәсілдер, құралдар мен әдістерінің жиынтығы болып табылады. Бейбіт жағдайда бұл құрал аса жоғары мәнге ие болады және басқа да сыртқы саяси құралдардың көпшілігі оған бағынышты. Көптеген елдерде дипломатия мемлекеттердің бейбіт жағдайда бірлесіп, тыныш өмір сүруінің ғылымы немесе әдістемесі жайлы теориясы деп, мемлекеттер арасындағы достықты нығайтуға, әріптестікті орнатуға, олардың арасындағы қандай да бір қайшылықтарды бейбіт реттеудің саяси амалдары мен әдістері жөніндегі ғылым ретінде қарастырылады.

Қазақстан Республикасының дипломатиялық қызметінің негізгі ұғымдары. Мемлекеттің сыртқы саяси бағыты оның жалпы саясаты сияқты оның жоғарғы билігімен анықталады және жүзеге асырылады. Бұл курстың негізгі ережелері билікке келген партиялардың бағдарламаларында, жоғары мемлекеттік қайраткерлердің мәлімдемелерінде, елдегі қолданыстағы Конституциялық тәртіпке сәйкес жоғарғы билік бекіткен бағдарламалық құжаттарда декларацияланады. Мұндай құжаттардың қатарына Қазақстанның сыртқы саяси қызметінің көзқарастары, мақсаттары, қағидаттары мен негізгі бағыттары жүйесі болып табылатын Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының тұжырымдамасы жатады. Бұл қызметтің жоғары басымдығы-жеке тұлғаның, қоғам мен мемлекеттің мүдделерін қорғау.

Қазақстан Тәуелсіз мемлекет болған кезден бастап билікте бола отырып, Нұрсұлтан Назарбаев орасан зор экономикалық реформалар жүргізді. Осы уақыт ішінде ол ОА-дағы ең ірі-Stratfor экономиканы құрды. Қазақстан халықаралық қоғамдастықта оның Тұңғыш Президенті – Нұрсұлтан Назарбаевпен сөзсіз байланысты әлемдегі ең жас елдердің бірі. Ол беймәлім және беймәлім кезеңде мемлекетті басқарды,  оны өркендетуге алып келді. 29 жыл ішінде Мемлекет басшысы өзінің бастамаларымен халықаралық саяси аренада сенім артып, жақсы беделге ие болды. Өткен жылы Stratfor американдық жеке барлау-талдау компаниясы өз сайтында the More Things Change, the More Kazakhstan Stays Important (заттар тәртібі неғұрлым күшті өзгеріп, Қазақстан неғұрлым маңызды болып отыр) Талдамалық материалын жариялады. Қазақстан Тәуелсіз мемлекет болған кезден бастап билікте бола отырып, Нұрсұлтан Назарбаев орасан зор экономикалық реформалар жүргізді. Президент Кеңес Одағының соңғы күндерінде республиканы басқарды, КСРО ыдырауынан кейін болған күйзелістер мен дағдарыстарды бастан кешірді және елімізді жақсы нәтижелермен жаңа мыңжылдыққа әкелді.

Осы уақыт ішінде ол экономиканы құрды,бүгінгі таңда, сөзсіз, Орталық Азиядағы ең ірі, Қазақстанды және оның болашағы зор энергетикалық секторын сыртқы әлемге ашқан. Назарбаев қатаң бақылаудағы күшті орталықтандырылған үкімет құрып, түрлі кландар мен саяси фракцияларды шебер басқара отырып, тұрақтылыққа қол жеткізді. Сондықтан барлық президенттік сайлауда жеңіске жеткен Назарбаев өмір бойы қазақстандық көшбасшы болып саналады, - деп жазылған Stratfor басылымында.

Қазақстан барлық сыртқы қауіп-қатерлерге қарамастан әлемдегі төртінші ядролық арсеналдан бас тартқан бірінші ел болды. Нәтижесінде, бұл басқа елдер тарапынан сенім несиесіне айналды, сондықтан 20 жылдан кейін Қазақстан аумағында аз байытылған уран банкі ашылды. Бұл 2010 жылы Вашингтондағы жаһандық саммитте Нұрсұлтан Назарбаев МАГАТЭ аясында ядролық отын банкін құру туралы және жан-жақты тыйым салу туралы шартты жаңарту қажеттігі туралы мәлімдегеннен кейін болды.

Қазақстанның күш-жігерін және оның жаһандық тұрақтылықты нығайту ісіне қосқан үлесін мойындау деп 29 тамызда Халықаралық ядролық сынақтарға қарсы іс-қимыл күні деп жариялау туралы Бас Ассамблеяның қарар қабылдауын атауға болады. Бұдан басқа, Президент Назарбаев Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңесті (АӨСШК) шақыруға бастамашылық етті. Ол Қазақстанның сыртқы саяси басымдықтары жүйесінде ерекше орын алады. Мәселен, 1999 жылдың 14 қыркүйегінде Алматыда министрлердің бірінші кездесуі өтті,оның барысында АӨСШК-ге мүше мемлекеттер арасындағы қатынастарды реттейтін қағидаттар декларациясы қабылданды. Ал 2002 жылғы 4 маусымда Мемлекет басшылары деңгейінде АӨСШК-нің бірінші саммитін табысты өткізу және өзінің құрылтай құжатына қол қоюының арқасында, оны шақыру туралы идея ұсынылғаннан кейін 10 жылдан кейін Азиядағы проблемалар мен қақтығыстарды реттеудің ымыралы жолдарын іздеу мақсатында диалогқа арналған форум өтті. Бастапқыда Азиядағы 16 ел АӨСШК-ге мүше болды, бүгінде форум құрлықтағы халықтың 90% - ын қамтитын 27 мемлекетті қамтиды. 8 ел және 3 халықаралық ұйым, оның ішінде БҰҰ бақылаушылар мәртебесіне ие.