Өмір шындығы және көркемдік шешім шығарманың тақырыбының, идеясының, проблемасының барлық элементтерінің (эпизод, образ, мотив) қатаң сақт

[pic 1][pic 2]

СӨЖ

Тақырыбы:  Өмір шындығы және көркемдік шешім шығарманың тақырыбының, идеясының, проблемасының барлық элементтерінің (эпизод, образ, мотив) қатаң сақталуы.

Қабылдаған: п.ғ.к. доцент Қабатай Б

Орындаған: Төлеген Диана 205-топ

Мағжан Жұмабаев «Батыр Баян» поэмасы

Шығарманың авторы: Мағжан Жұмабаев(1893-1938)

Шығарманың тақырыбы: Туған жері мен елін қорғаған батыр.

Шығарманың идеясы: Батыр Баян бейнесі арқылы халыққа батырлықты,ерлікті дәріптеу.

Шығарманы композициялық талдау

• Оқиғаның басталуы: Көкшенің сұлулығын әсемдеп,көркемдеп суреттеуі.
• Оқиғаның дамуы: Баянның қалмақ қызын тұтқынға алуы.
• Оқиғаның байланысы: Інісі Ноянның қалмақ қызына ғашық болуы.
• Оқиғаның шиеленісуі: Екі ғашықтың елден қашып кетуі.
• Оқиғаның шарықтау шегі:Екі ғашықтыңда қаза болуы.
• Оқиғаның шешімі: Ерлігімен көзге түсіп,батырлығымен қаза болған Баянның суреттеуімен аяқталады.

Шығармадағы маңызды эпизод:

▪️ Жүрегім,  мен зарлымын жаралыға,
Сұм  өмір абақты  ғой  саналыға.
Қызыл  тіл, қолым  емес  кісендеулі,
Сондықтан  жаным  күйіп  жанады  да

▪️ Сол сұлу, сұлу  екен  атқан  тандай,

Бір  соған  бар  сұлулық  жиылғандай,

Лебізі- жібек  лебі, жұмбақ  желі,

Кәусардай........ адам  қалар  қанбай,

Шын  ер  ғой  Батыр  Баян  алып  қайтқан

Еліне  сол  сұлуды  естен  танбай

▪️ Сонымен  Абылайда  екі сөз. Топ  келісіп  тарайды. Жұмсақ  жаздың  түбінде  ер  тұрманын  даярлап, ер  демалады.

Шығармадағы образ.

🔹Әдебиетте образдың көркемдік жағынан 2  түрі бар:

1. Романтикалық образ
2. Реалистік образ

🔹Әдебиеттің тегі жағынан 3 түрлі образ болады:

1. Эпикалық образ
2. Лирикалық образ
3. Драмалық образ

🔹Жасалу тәсілдері бойынша 6 жанрға бөлінеді:

1. Юморлық
2. Сатиралық
3. Трагедиялық
4. Фантастикалық
5. Комедиялық
6. Қаһармандық

• Баян -тарихта болған адам.Ұрпақтарының айтуы бойынша 1700-1757 жылдар арасында өмір сүрген батыр. Баянды Абылай ханнның аса  қадір  тұтып бағалаған. Ақылы ерлігіне сай, бар батырым бір  төбеде, бұл-бір төбе- деп  отыратын  болса  керек. Мағжанның  шығармасындағы Баян  мен  Абылай  арасындағы  оқиға  өмірде  болған. Қалмақтар  алдап, Қытай  асып  кеткені   Шоқан  мақаласында  да жазылған. Поэмада  бұл  оқиғаның  ұзын  ырғасы  толық  сақталған. Тек  Баянның  жауды  мың  қолмен қуып  кеткені,  қайтар  жолда ауыз  судан ұшынып  қайтыс  болғаны поэма  сюжетіне  кіргізілмеген. Баянның  ұрпағы Зейнелло Олжабаев. Мынадай деректерді айтқан. Баян уақ руының шоға деген  тайпасына жатады. Шоға -Баянның  жетінші атасы. Шоғадан тараған  ұрпақтарды  сатылап  келгенде, Қосболаттың үлкен ұлы Баян болады. Баяннан тараған әулет бүгінгі күні Қарағанды жерінде өмір сүріп отыр.