Минералдардың жіктелуі

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

География және табиғатты пайдалану факультеті

География, жерге орналастыру және кадастр кафедрасы

СӨЖ №1

«6В05205-География» БББ

Тақырыбы: Минералдардың жіктелуі

«Геоморфология геология негіздерімен» пәні бойынша

                                                                        Орындаған: Шакибай Е.Ғ.

                                                                        Тексерген: Шакирова Г.С.

Алматы, 2024

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ        2

1.        Минерал және минералогия        3

2.        Минералдардың жіктелуі        4

3.        Минералдардың физикалық қасиеттері        15

ҚОРЫТЫНДЫ        18

ПАЙДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:        19

[pic 2]

КІРІСПЕ

Кез келген ғылым үнемі даму үстінде, оның мақсаттары, объектілері мен әдістері өзгереді. Сондықтан ұғымдар мен терминдердің әртүрлі анықтамалары әрқашан қатар жүреді. Олар, мысалы, кәдімгі граниттегі кварц SiO2 және микроклин K(AlSi3O8), темір рудасындағы гематит Fe2O3 және магнетит FeFe2O4, сондай-ақ Венерадағы оливин Mg2(SiO4), Марс бетіне жақын аэрозольдегі пирротит FeS, мұз H2O субполярлық қалпақшаларында және құрлықтағы мұздықтарда, топырақтар мен топырақтарда, темір Fe метеориттерде.

Қазіргі уақытта 4500-ге жуық минералдар белгілі, бірақ жыл сайын минуттық фазалар түрінде шамамен 50 - 60 жаңа минералдар ашылады. Кристалдық емес заттар минералдарға жатпайды, бірақ олар табиғатта да бар, сонымен қатар геологиялық және геохимиялық процестерге қатысады. Минералдар табиғатта индивид - кристалдар мен әртүрлі өлшемдегі түйіршіктер түрінде - нано- және микрометрлерден бастап алып құрылымдарға дейін бар.

 Минералогияның мақсаты-осы химиялық құрамның табиғи кристалды затының (минералының) пайда болуының химиялық және физикалық жағдайын білу, оның жеке тұлғаларының (кристалдар мен дәндердің) және олардың агрегаттарының әртүрлі табиғи ортадағы пайда болу жағдайларын, өсу кинетикасын және өмір сүру жағдайларын анықтау, олардың физикалық қасиеттерін анықтау және түсіну (оның ішінде техникалық және басқа да құнды немесе зиянды қасиеттер). Минералогия пайдалы қазбалардың құрамы мен қасиеттерін зерттеу, олардың түзілу табиғи жағдайларын анықтаумен, минералдарды кейбірінің концентрациясының және басқа химиялық элементтердің дисперсиясының формасы ретінде зерттеумен, жекелеген минералдардың шығу, өсу және жойылу механизмдерін ашумен айналысады.

[pic 3]

1. Минерал және минералогия

Минералогия - минералдар жайлы ғылым, ол табиғи минералдык агрегаттарды танымалдаумен және жүйелеумен  олардың химиялық құрамын, құрылысын және физикалық қасиеттерин, сол сияқты минералдардың жаратылысын, жер қыртысына тән таужыныстар мен рудалардағы таралу заңдылықтарын зерттеумен айналысады .

Минералдар – табиғатта пайда болатын табиғи денелер. Олар жер бетіндегі немесе жердің ішкі бөлігіндегі әртүрлі физикалық және химиялық процестердің нәтижесінде пайда болады. Барлық минералдар қазір немесе бір кездері кристалдық күйде болған. Олар қатты, сұйық (су, сынап) немесе газ тәрізді (метан, көмірқышқыл газы) күйде болуы мүмкін.

«Минерал» сөзі латын тілінен шыққан және «кен» дегенді білдіретін «minerale» сөзінен шыққан. Минералдар физикалық және химиялық құрамы бойынша біртекті және тау жыныстарының, метеориттердің және рудалардың құрамдас бөлігі болып табылады.

"Минерал" ұғымы кейде "Минералды түр" немесе "Минералдардың бір түрі" ғылыми терминінің орнына қолданылады. Минералды түр-бұл жалпы химиялық құрамы мен кристалдық құрылымы бар  минералдың барлық үлгілерінің ортақтығы, яғни белгілі бір үлгілердің ортақтығы. Ал әртүрлілік-бұл химиялық құрамы мен кристалдық құрылымы бойынша біріктірілген, бірақ морфологиялық ерекшеліктері (түсі, дәні және т.б.) бойынша үлкен айырмашылықтары бар үлгілер. Сонымен, халцедон, аметист, кристалл, цитрин – кварц минералының түрлері.