Автомобильдің курстық орнықтылығы

3 Автомобильдің курстық орнықтылығы

Жетекші доңғалақтары бос айналымсыз автомобиль тік сызықты қозғалғандағы максимал мүмкінді жылдамдық.

                                          (17)[pic 1]

мұндағы,

- автомобиль ауырлығы, Н;[pic 2]

- шайқауға кедергі коэффициент, асфальтобетонды төсемі бар жолдар үшін 0,018; [pic 3][pic 4]

- автомобиль бетінің пішіні мен өңдеу сапасына тәуелді болатын ауаның кедергі коэффициенті;[pic 5]

, - автомобильдің ауырлық центрімен алдынғы белдікке дейінгі және жол бетіне дейінгі қашықтық, м;[pic 6][pic 7]

- автомобиль базасы, м;[pic 8]

- бойлық ілінісу коэффициенті. Асфальтобетонды төсем үшін 0,7; [pic 9][pic 10]

α = 0,7 деп қабылдаймыз ; 0,012;[pic 11]

- автомобильдің айналатын салмақтарын ескеретін коэффициенті; [pic 12]

- автомобиль үдеуі;  .[pic 13][pic 14]

 м[pic 15]

 [pic 16]

- беріліс қорабының саны;         [pic 17][pic 18]

 [pic 19]

 [pic 20]

 [pic 21]

 [pic 22]

 [pic 23]

 [pic 24]

 [pic 25]

(17)-формула бойынша есептеулер нәтижелерін 5-кесте 7-суретте көрсетеміз.

5 кесте

Жетекші оқиғалақтары бос айналымсыз автомобиль тік сызықты қозғалғандағы максимал мүмкінді жылдамдық

 [pic 28]

7 сурет.   жылдамдық  ілінісу коэффициенттінің байланысы[pic 29][pic 30]

Тіке жолда жүріп келе жатқан автокөліктің курстық орнықтылығы мына күштердің әсерінен болады: салмағының ауытқу күші, бүйірден соққан жел күші, дөңгелектердің жол бедеріне соғылу күші және де бойлық күштері (тарту, тежеу) автокөліктің оң және сол жақтағы дөңгелектеріне әсер ететін. Ал қисық жол бөліктерінде ол күштерге қосымша ортадан тепкішкүштер қосылады.

Автокөліктің тік жолдан ауытқуына басқарудағы қателіктерде әсер етеді (қайта – қайта тежеу, не «екпін» жасау, бұру дөңгелегін кенеттен тез бұру), не тежеу механизмдерін дұрыс реттемеу, басқару колонкасының кептеліп айналмай қалуы, дөңгелек резина кемерлерінің тесілуі жарылуы да жатады. Автокөліктің ауытқуына жүру жылдамдығының жол бедеріне сәйкес болмауы да әсер етеді.

4 Автомобильдің көлденең орнықтылығы

Автомобильдің көлденең сырғытпай жүргізуге мүмкіндік беретін максимал шекті жылдамдық:

                                                                                          (18)[pic 31]

мұндағы,

R- автомобильдің артқы белдігінің ортасынан бұрылу радиусы, м;

- көлденең ілінісу коэффициенті;   деп қабылдаймыз.[pic 32][pic 33]

- жолдың көлденең еңістігі, деп қабылдаймыз.[pic 34][pic 35]

 [pic 36]

 [pic 37]

 [pic 38]

 [pic 39]

 [pic 40]

 [pic 41]

Горизонталь жолдағы қозғалыс кезінде

                                                                                            (19)[pic 42]

 [pic 43]

 [pic 44]

 [pic 45]

 [pic 46]

 [pic 47]

 [pic 48]

6 кесте

Автомобильдің көлденең сырғанаусыз максимальді шекті жылдамдығы

(18) және (19) формулалар бойынша есептеу нәтижелерін 6 кесте мен 8- суретте көрсетеміз.

 [pic 51]

8 сурет.  және  жылдамдықтарының  бұрылу радиусына байланысты[pic 52][pic 53][pic 54]

Автомобильдің көлденең сырғанаусыз жүре алатын жолдың максимал шекті көлбеушілік бұрышы;