Контрольная работа по "Психологии"

І.Психология басқа ғылымдар сияқты белгілі даму жолдарынан өткен. Әлемдік психологияның даму тарихы  екі кезеңге бөлінеді:

     Біріншіден, басқа ғылымдардың аясында психология білімінің қалыптасу кезеңі (IV-Vғ.ғ. біздің  дәуірге дейінгі XIXғ-дың 60-шы ғ.ғ.).   Бұл шамамен 2400 жылдай уақытқа созылып,  Арестотельден (348-322) басталатын  философиялық ілім  тарихы. Осынау, сан ғасырлық үлкен кезеңге әр кезде өмір сүрген ғалымдарды атап айтқанда, Герофил, Эрасизтарт, Гипократ, Демокрит, Гален, Гераклит, Декарт, Геббос, Спиноза, Лейбнец, ЛЗК, Руссо, Дидро, Кант, Гегель, т.б. ғұламалар адамның жан дүниесінің сыры мен қыры туралы небір сындарлы пікірлер айтқан. Мәселен, Арестотель өзінің “Жан туралы трактатында “жан тәнінің өмір сүруінiң формасы екендігін, мұның өзі ес, қиял, ойлау, эмоция, секілді процесстерге бөлінетіндігін  айтса,  келесі бір грек ғылымы Демокрит (460-370) жанды заттың атомдары секілді өсіп, өшіп отыратын үнемі қозғалыста болатын қасиет деп түсіндіреді.Сонымен қатар, ежелгі Грецияның философтары психиканы түсіндіру амалын отпен немесе бумен салыстырудан іздеді. Мысалы, Гераклит түсіндіруі бойынша барлық әлем оттан пайда болады, “жан” ылғалдан буланып шығады, мұнда жанның құрғақ буы оның даналылығын қамтамасыз етеді. Ал, ылғалдылық жанды ауырлатып, оның мерт болуына сұйыққа айналдырады- деп есептеді.Ал француз ғалымы Рене Декарт (1596-1650) жануар сыртқы  ортаның әсеріне рефлекс (жүйке жүйесінің қызметі ) арқылы десе, Голонд ғұламасы Бендикт Спиноза (1632-1667) адамның еркі мен эмоциясы (аффект, құмарлақ т.б.) дене қызметімен тығыз байланыста болатындығы жайлы терең түйін айтқан.  Шығыс әлемінде жан туралы ғылыми пікірлерді ұлы ғұламалар Әбу Нәсір әл – Фараби (870-950)  мен Әбу Әлі ибн Сира (980-1037), Ж.Баласағұнй, әл-Ғазали, Ибн Рүшд, Ита Баджа т.б. тоқтаған.

 Екіншіден, психологияның өз алдына дербес  ғылым ретінде (XIXғ-дың 60-шы ғ.ғ-қазіргі уақытқа дейін) көрінуі өте беріде, яғни 1870 жылдан басталады. Сол жылы неміс ғалымы Вильгельм Вундт (1832-1920) Лейпциг қаласында тұңғыш лаборатория ұйымдастырып, психикалық құбылыстарды арнаулы құрал-сайман, аспаптардың көмегімен зерттеуге болатындығын дәлелдеп, мұның дербес эксприменттік (тәжірбиелік) ғылым болуына жол ашты.XIX ғ-дың аяғы XX ғ-дың басында  атақты  психолог  Г.Эббингауз  психология тарихына  қысқаша және нақты анықтама берген. Ол психология ғылымының  зерттеу  пәні бойынша  психикалық құбылыстардың  тарихи даму процестерін  қарастырды.  Осы көзқарас бойынша  психология тарихын    шартты түрде төрт кезеңге бөлуге болады:  Бірінші кезеңде –психология жан туралы ғылым болып қалыптасады, екіншіден – сана туралы ғылым, үшіншіден –мінез-құлық туралы ғылым, төртіншіден –психика туралы ғылым.

ІІ. Капитализмнің пайда болып дами бастауы, әсіресе, жаратылыстануғылымдарының өрістеп алға басуына себепші болды. Ғылым атаулы тұрмыспенбайланысы, тәжірибелі ғылымдарға айнала бастады. Осындай тәжірибеліғылымдарға негіз салған ағылшынның белгілі философы Ф.Бэкон болды. Ортағасырдағы схоластикалық әдістерге қарсы шығып, Ф.Бэкон ғылымдаиндуктивтік әдісті дамытты. Бұл әдіс бойынша дүниетану, оны зерттеу жолыжай құбылыстардан күрделіге, оңайдан – қиынға, жақыннан-алысқа, деректіден– дерексіздерге көшіп отыру керек. Бұл әдіс жаратылыстану ғылымдарындамытуға ерекше әсер етті. Жаңадан бас көтеріп эканомикада өз орнын алабастаған буржуазия тобы, өздерінің өндіріс орнындағы жұмысшылардыңпсихологиясын біліп, оларға ықпалын жүргізіп, билеп, басқарып отыру үшін,адамдардың ақиқаттық, нақты реалдық, психологиялық процестерін зерттеудікерек қылды. Буржуазияның осынау мақсаттарын орындауға эмпериялықпсихологияның аренаға шығып дами бастауы қолайлы болды. Бұл психологияФ.Бэконның эмперикалық философиясына негізделді. Ф.Бэкон текжаратылыстану ғылымдарын емес, философия, психология ғылымдарын дасхолостикадан арылтып, оларды тұрмысқа, өмірге үйлестіріп, ғылыми түрдедамуға негіз салды. К.Маркс Ф.Бэконның материалистік философиясынажоғары баға беріп, оны ағылшын материалистерінің атасы деп атады. Ф.Бэконәдейілеп психология ғылымы мен шұғылданбаса да, эмпериялық