Мектептегі тәрбие үдерісінің мазмұны

1. Мектептегі тәрбие үдерісінің мазмұны.

Жалпы педагогикалық үдерісте тәрбие жұмыстары да өз өрісін табады. Бұл үдеріс, әдетт е,

дербес сипатты құбылыс ретінде қарастырылады , себебі ол өз ерекшеліктеріне ие

болуымен оқу үдерісіне де, даму үдерісіне де жанаса бермейді. Тәрбие барысын зерттеуші

педагогика саласы тәрбие те ориясы деп аталады. Егер оқу үдерісінің субъекттері мұғалім

мен оқушы есептелетін болса, тәрбие үдерісінің қатысушылары тәрбиеші мен

тәрбиеленуші.Бастауыш мектепте оқуды да, тәрбиені де жүргізетін бір тұлға маман

педагог.

Тәрбие мақсатты жүйеде тулға қалып тастыруга бағытталған үдеріс, яғни арнайы

уйымдастырылған, тәрбие мақсатын іске асыруға бағышталған тәрбиеші мен

тәрбиеленуші арасындағы басқарымды әрі бақылаулы өзара ықпалды іс әрекет

қатынастары.

Тәрбие бірнеше ерекшеліктерге ие. Оның ең басты ерекшелігі ма қсатты бағытталуы.

Тәрбие ұйымдасуынан күтілетін жоғары тиімділік оның алдына тартылған мақсаттың

балаға жақын әрі түсінікті болуынан. Мақсат бірлігі, өзара қызметтестік осы заманғы

тәрбие үдерісінің негізгі сипатын құрайды.

Тәрбие үдерісі көп жағдаятты, оның құрамында субъектив және шынайы себептер

ықпал әрекетке келеді. Ескеретін жәйт тәрбиеші іс әрекеті тек шынайы

заңдылықтарымен анықталып қалмайды. Себебі тәрбие өнер, ал өнер тәрбиеші

тұлғасына, оның даралығына, тәрбиеленушілермен түзген қатынасына орай туындайды.

Тәрбие үдерісінің күрделілігі одан күткен нәтиженің нақты ұстамға келмейоқу

үдерісіндегідей дер мезетінде көрінбеуінде.

Тәрбиелік пен тәрбиесіздік қалыптардың жүз беруі аралығында қажетті тұлға

қажеттерінің ұзаққа созылған қалыптасу кезеңі жатыр. Себебі ба ла әртүрлі ықпалдарға

кезігіп, оң да, теріс те тәжірибе жинақтайды. Ал тәрбие осы жинақталған тұлғалық

тәжірибеден келеңсіз сапаларды шығарып тастап , олардың орнын ұнамды қасиеттермен

толықтырып барады. Тәрбиенің және бір күрделілік себебі оның өте қозғалмалы

(динамичность) болуында, осыдан тәрбие үдерісі жылдам ауысады, тез өзгеріске

Тәрбие үдерісінің айтарлықтай ерекшелігі узақ мерзімділігінде, яғни адам тәрбиесі

өмір бойы тоқталмайтын іс. К.Гельвеций: «Мен әлі үйренудемін, менің тәрбием біткен

емес. Ал ол қашан бітеді? Тәрбиеленуден қалған күні, яғни мен өлгеннен соң. Менің бүкіл

өмірім, шынын айтсам, біртұтас ұзақ тәрбие».