Лекции по "Педагогическому исследованию"

«Педагогикалық зерттеулер» пәні

Тақырып 1. ЗАМАНАУИ ПЕДАГОГТЫҢ КӘСІБИ ДАМУЫНДАҒЫ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУДІҢ РӨЛІ МЕН МАҢЫЗЫ

Қарастырылатын сұрақтар:

1. Педагог жұмысындағы инновациялық білім беру үдерісі және инновациялық педагогикалық қызмет

2. Педагогикалық зерттеулер білім беру жүйесін дамыту факторы ретінде.  

3. Қазіргі педагог-зерттеуші және адам тұлғасын жасаушы. Педагогтің кәсіби қызметіндегі педагогикалық білім.

4. Педагогикалық зерттеуді жүзеге асыру нәтижесінде тиімді оқыту.

5. ХХІ ғасыр педагогінің негізгі құзыреттіліктері. Қазіргі педагогтың кәсіби дамуы.

6. Педагогтың зерттеу этикасы мен мәдениеті - педагог-зерттеушінің кәсіби дамуының негізі педагогтің кәсіби шеберлігін арттырудағы педагогикалық, желілік қауымдастықтар мен ынтымақтастықтың рөлі.

1. Педагог жұмысындағы инновациялық білім беру үдерісі және инновациялық педагогикалық қызмет

Қазіргі заман тез өзгеруде, балалар өзгеруде, мұғалімге жаңа талаптар қойылуда, ол үнемі ізденіс үстінде.

  Педагогикалық өзара әрекеттесу аспектілерінің бірі – инновациялық білім беру үдерісі. Инновациялық үдерістер мәдениет пен қоғамға ашықтықты, сонымен қатар өзінің «Меніне», өзінің ішкі әлеміне ашықтықты білдіреді. Педагогикалық орта «Мен» бейнесінің қалыптасуы мен дамуына ықпал ететіндей етіп ұйымдастырылған.

Инновациялық білім беру шеңберінде тұлғаның дамуына жағдай жасалады, оның жеке шығармашылық үлесіне, жеке бастамасына, өзін-өзі дамыту бостандығына құқығы жүзеге асырылады.

Инновациялық білім беру үдерісі өзін-өзі реттеу деңгейлерін қайта құрылымдау логикасында дамитын өзара әрекеттестіктің әртүрлі формаларына негізделген - мұғалімнің білім беру мәселелерін шешуде балаларға барынша көмегін көрсетуден бастап толық өзін-өзі реттейтін субъектіге дейін өз белсенділігін жүйелі түрде арттыруға дейінгі әрекеттері және мұғаліммен серіктестік ұстанымының пайда болуы (В.Я.Ляудис).

Инновациялық үдерістерді зерттеушілер (А.И.Пригожи, Н.И.Лапин. Б.В. Сазонов, В.С. Толстой, А.Г. Крутиков, А.С. Ахиезер, Н.П. Степанов және т.б.) инновациялық үдерістердің құрылымын зерттеудің екі тәсілін ажыратады:

1. Жеке инновацияның микродеңгейінде пәндік-феноменологиялық, немесе пәндік-технологиялық;

2. Макродеңгейде - жеке инновациялардың өзара әрекеттесуі.

Бірінші тәсіл инновациялық процестің құрылымын оның мазмұндық жағынан бөліктерге бөледі, яғни. кейбір жаңа идея қарастырылады, шындыққа айналды.

Екінші тәсіл жеке инновациялардың өзара әрекеттесуімен анықталады: олардың үйлесуі, бәсекелестігі, дәйекті өзгеруі.

Педагогикалық әдебиеттерде білім беру саласындағы инновациялық үдерістердің екі типі ажыратылады.

         Бірінші типі - генерациялайтын қажеттіліктің өзіне нақты сілтеме жасамай немесе инновациялық үдерісті жүзеге асырудың барлық жағдайлары, құралдары мен жолдары жүйесін толық білмей, көп мөлшерде өздігінен пайда болатын инновациялар. Мұндай инновациялар әрқашан ғылыми негіздеудің толықтығымен байланысты бола бермейді, көбінесе олар эмпирикалық негізде, ситуациялық талаптардың әсерінен орын алады. Бұл түрдегі инновацияларға жаңашыл мұғалімдер, тәрбиешілер, ата-аналардың қызметі жатады. Бұған сонымен қатар әкімшілер – білім беру дизайнерлері, білім беру және оқыту тәжірибесімен айналысатын мәдениет қайраткерлері (суретшілер, музыканттар, сәулетшілер, кәсіпкерлер, экологтар және т.б.) қолға алған жаңалықтар да ішінара кіреді. Инновациялардың стихиялық сипаты туралы айтылғандар олардың қызметінің оң жақтарын көрсету үшін инновацияның бұл түрін терең талдау қажеттігін атап көрсетеді.