Аударма теориясының негіздері

Тақырып атауы

Критерийлер

көрсеткіштер

балл

Аударма теориясының негізгі ұғымдары

Қарастырылатын сұрақтар:

«Аударма» ұғымына анықтама.  Түпнұсқаға тең аударма мәтін жасау. Коммуникативтік тепе-теңдіктің функционалдық, мазмұндық, құрылымдық аспектілері. Тілдік делдалдықтың басқа түрлері: қысқартылған аударма, аннотация, реферат, резюме.

Жалпы,  жеке  және арнайы аударма теориялары. Салғастырмалы әдіс –  аудармашылық зерттеудің негізгі әдісі ретінде. Аудармашылық қызметтің объективті және субъективті жақтары. Аудармашылық сәйкестіктер мен аудармашылық трансформацияларды зерттеу «аударма тәсілдері».

материалды толық көрсетеді, негізгі ұғымдарға дұрыс анықтама береді

[pic 1][pic 2]

материалды толық сипаттамайды және ұғымдарды анықтауда немесе ережелерді тұжырымдауда дәлсіздіктерге жол береді

7

  1

Аудармашылық қызмет типологиясы

Қарастырылатын сұрақтар:

Аударма қызметінің  гетерогенді сипаты. Мәтін – аударма бірлігі ретінде. Мәтіндер типологиясы. Мәтін түрлері. Мәтінге аударма алдындағы талдау (мәтін ішіндегі және мәтіннен тыс  факторлар). Аударма үрдісінің аударылатын мәтін түріне тәуелділігі.  

Аударманың жанрлық-стилистикалық классификациясы. Көркем аудармаға тән ерекшеліктер және олардың түрлері. Ақпараттық аударманың негізгі міндеттері мен түрлері.

Қоғамдық-саяси, ресми-іскерлік және ғылыми-техникалық материалдар аудармасының ерекшеліктері.  Бұқаралық ақпарат  материалдарын аудару ерекшеліктері. Аудиовизуалды аударма ерекшеліктері.

Аудармалардың психолингвистикалық  классификациясы. Жазбаша және ауызша аударма түрлерінің ерекшеліктері. Ауызш аударма түрлері мен типтері. Ізбе-із (последовательный) және синхронды (ілеспе) аударма коммуникативтік қызмет түрлері ретінде.

материалды түсінуді анықтайды, өз пікірін негіздей алады, білімді іс жүзінде қолдана алады, қажетті мысалдар келтіре алмады

тек оқулықтан ғана емес, өздігінен талдау жасайды

[pic 3]

материалды түсінуді анықтайды, бірақ өз пікірін жеткілікті терең және дәлелді түрде дәлелдей алмайды немесе өз мысалдарын келтіре алмайды

материал туралы түсінік жоқ

5

1

Аударманың эквиваленттілігі

Қарастырылатын сұрақтар:

Түпнұсқа мәтін мен аударма мәтіндердің мағыналық жақындығы олардың коммуникативтік теңдік негізі.  Әртүрлі тілдегі мәтіндер мазмұнының сәйкессіздігі. «Аударманың эквиваленттілігі» және «аударманың дәлдігі» ұғымдары.

Эквиваленттіліктің деңгейлері мен түрлері. Семантикалық және прагматикалық эквиваленттілікті  қарама-қарсы қою.  Аударма варианттарының көп түрлілігі. Эквиваленттілік деңгейін анықтаушы факторлар.

материалды әдеби тіл нормалары тұрғысынан дәйекті және дұрыс ұсынады

[pic 4]

материалды дәйексіз баяндайды, әдеби тіл нормалары сақталмаған

              5

              0  

Аудармашылық сәйкестіктер

Қарастырылатын сұрақтар:

Аудармашылық  сәйкестік ұғымы. Контекст және тілден тыс ситуация; олардың мәтіндегі сөзді анықтаудағы және  аудармадағы сәйкес  сөзді таңдаудағы ролі. Окказионалдық сәйкестік (контекстуалды орын ауыстыру). Лексикалық және грамматикалық эквивалентсіз бірліктер. Эквивалентсіз бірліктерді аударудың негізгі тәсілдері.

Тілдік бірліктердің лексикалық мағынасының компоненттері (аспектілері) және  олардың аудармада берілуі.  Мағына компоненттерінің (денотативтік, коннотативтік және  ішкілингвистикалық (ассоциативтік) берілу проблемалары. Эмоционалды лексика мен стилистикалық таңбаланған (маркерленген) сөздердің аудармасы.

Ғылыми-техникалық  және  қоғамдық-саяси   терминдердің аудармасы.  Жалқы есімдердің,    географиялық атаулардың,    мекеме аттарының,    фирмалардың, периодикалық баспалардың т.с.с. аудармасы. Неологизмдердің аудармасы. Реалия сөздердің аудармасы. Интернационалды және жалған интернационалды лексикикалардың аудармасы.

Фразеологияны аудару мәселелері. Фразеологизмдерді аударуда олардың эмоционалды стилистикалық және ұлттық-мәдени ерекшеліктерін беру.

сұрақтарға нақты және сауатты жауап береді

Қойылған сұраққа  дұрыс жауап бермейді

3

             0