Тілдің шұбарлануы- ұлтқа төңген қауіп

Мәтін туралы ақпарат:

Мәтін атауы-  «Тілдің шұбарлануы- ұлтқа төңген қауіп»

Авторы – Қуандық Шамахайұлы 

Дереккөз- «Тіл әлемі» порталы

Мәтінге жалпы сипттама:

Стилі- Публицистикалық стиль

Жанр- Проблемалық мақала

Тақырыпты талдау :

Берілген мақалада тілдің шұбарлануы, еліміздегі шет тілдерінің басымдыққа ие болуы және де  мемлекеттік тілге байланысты заңдардың кемшіліктері туралы өзекті мәселелер қарастырылған. Менің ойымша,  бұл мақала – әрбір ұлт- жанды азаматты  ана тілінің қадір-қасиетін ұғынуына баулаудың жарқын үлгісі. Мақала тақырыбы мәтін мазмұнымен толықтай сәйкес келіп тұр. Себебі, мақала мазмұнындағы негізгі ой – ана тіліміздің  шұбарлануы мен қоғамдағы орны.          

                                       Мақаланың құрылымдық жүйесі:[pic 1][pic 2][pic 3]

   Кіріспе бөлім                             Негізгі бөлім                                      Қорытынды бөлім                              ( мақалада кіріспе бөлімі толықтай                   ( мақалада негізгі бөлімі толық                         ( қорытынды бөлімде

қамтылған. Бұл бөлімде автор тіліміздің          жазылған. Негізгі бөлімде автор ана тілі-          автор барлық мәселе-        

жалпы қоғамдағы орны  туралы негізгі             міздің шұбарлануы, шет ел мәдениетінің           лерді түйіндей келе,

мағұлмат берді.  Және де тілімізді өзге                қоғамымызға еніп, бойымызда қалыптасуы,   өз ұсыныстарын жа-

тілдермен салыстыра отырып, ана тіліміздің     отандық білім жүйеміздегі  ана тілін                   зады)

шексіз бай тіл екенін дәйексөздермен                  оқыту кезіндегі өрескелі қателіктері

дәлелдеп көрсетті.)                                                  туралы өз пікір білдіреді.)                                 

Мақаладағы бөлімдер өзара сабақтаса отырып, жазылған. Автор өз ойын өзара байланыстыра отырып, пайымдаған.

Мақаланың мазмұндық сипаты:

Мақаладағы негізгі ой- ана тіліміздің қоғамдағы орнын зерттей отырып, оның қадір -қасиетін жас ұрпаққа жеткізу. Автордың «Қазақтың бірауыз мақал-мәтелінің, қысқа да нұсқа қанатты сөзінің өзі Батыс ойшылдарының бірнеше том туындыларында айтылған ғахлиясына татитын тұстары бар» деген пікірі, ана тіліміздің шексіз бай тіл екендігінің бірден-бір дәлелі болып отыр. Автор осы пікірін дәлелдей отырып мынандай мысал келтіреді: « Айталық, біз табынатын орыс тіліндегі «головной  мозг», «спиноя мозг» деген сөздерді қазақтар ешқашан бір ғана «ми» сөзімен, қосақтап, жұтатпайды. Керісінше,  «ми» ,  «мұрынбоқ»,  «жұлын» деп жеке-жеке өз атауларымен атайды. Әр затты өз атауымен ғана атайтын қазақ тілінің қазынасы өте бай екендігіне көз жеткізетін  осыдан басқа да дәлел де, мысал да жеткілікті».  Оған қоса автор мақала ішінде қазіргі журналистермен әзіл-ысзқақ театр әртістерін сынға алады. Автордың айтуы бойынша, қазір халық арасндағы ықпалы зор жандар шоу- бизнес өкілдері мен әзіл- ысқақ өкілдері болып отыр. Сахна мен тойдағы асабалық «өнерлерін» мидай араластырып жіберген, онысын еш дайындықсыз сахнаға сүйреп әкеліп, көрерменге еш ұялмастан ұсынатын осы сайқымазақтар да тілді шұбарлаудың, қорлаудың неше атасын көрсетіп жүр. Соңында, автор барлық мәселелерді тізбектей келе, келесідей  ұсыныстарын ұсынды:

• Мемлекеттік тіл туралы жаңа заң қабылдау
• Мектеп бағдарламасындағы жалпы білім беретін базалық пәндерді ағылшын және орыс тілінде емес, қазақ баласы өз ана тілінде оқуы
• Жарыққа шығарылатын барлық басылымдар мен құжаттардың тілдік, стильдік сапасын жаңа сатыға көтеру үшін барлық баспаханаларда білікті баспа редакторларының жұмыс істеуі
• Қала және елді мекендердегі ұйым, мекемелердің атаулары, күре жолдар бойындағы жазбалар тек қазақ тілінде болуы
• Мемлекеттік тіл саясатын қалыптастыратын ғалымдар кеңесін құру және т.б.

Мәтін авторының сөз қолдану шеберлігі:

   Студенттің өз қорытындысы: