Кышқылды-негізді титрлеуді орындау дағдыларын үйрену

Лабораториялық жұмыс №4

Жұмыс мақсаты: қышқылды-негізді титрлеуді орындау дағдыларын үйрену.

Әдістік мәні: карбонат пен натрий бикарбонат қоспасын эквивалент қисығында Na2CO3 бақылау. Гидролиз нәтижесінде натрий карбонат су ерітіндісінде NaHCO3  және NaOH бірдей мөлшердегі қоспаға айналады.

Na2CO3 + HOH= NaHCO3

NaHCO3 + HOH= NaOH + HOH+CO2

Өлшеуіш колбадағы ерітінді белгіге дейін дистеллденген су құйып мұқият араластырамыз. Алдымен қоспаны HCl ерітіндісімен және фенолфталеин қосып титрлейміз ( V1(HCl)) . Жоғарыда айтылғандай натрий карбонаты су ерітіндісінде тең, сілті NaOH және натрий гидрокарбонаты NaHCO3 құрады. Титрлеу кезінде фенолфталеин сілті NaOH жартысы Na2CO3  бейтараптандырылады.

Содан кейін ерітіндіні метилоранждың қатысуымен титрлейді (V2(HCl)). Бұл жағдайда бастапқы кезінде болған және Na2CO3 (1/2 Na2CO3)  тең  пайда болған  NaHCO3  бейтараптандырылады. Сонда титр көлемі NaHCO3  титріне (анализденген компонент қоспасы) V2(HCl) - 2V1(HCl).

Екі индикаторды қолдана отырып, екі эквиваленттік нүктені анықтауға болады.

1. Na2CO3  жартылай бейтараптандырылған.

2. NaHCO3  толықтай бейтараптандырылған.

Қалыпты жағдайын сақтай отырып NaHCO3  пен бейтараптанудан алынған Na2CO3 ,   осы кезде толық бейтараптану жүреді. (Na2CO3 + NaHCO3)

Қанша милилитр хлорсутек қышқылын бейтараптану (Na2CO3  жартылай) сілтіге дейін, құрамын анықтауға болады Na2CO3   сілті кезінде NaHCO3  -тің құрамын анықтау оңай.

           0,1н қышқылды метилоранжбен қосып титрленгеннен, фенолфталеинмен титрлеген көп көлемі жұмсалады. Метилоранж қолдану барысында Na2CO3 –  тің  жарты бөлігі ғана емес, NaHCO3  - те  титрленеді. Сілтіні  титрлегенде гидроксид, карбонат, натрий гидрокарбонаты бар құрамында, келесі теңдік бойынша орналасады.  

V1(HCl)  және V2(HCl):

1. Егер 0,1 н ерітінді HCl-дың көлемі метилоранжбен және фенолфталеинмен титрлеу мәндері тең болса, анықталатын ерітіндіде тек Na2CO3 бар деген соз, фенолфталеин жартылай Na2CO3 – ті титрлейді. Na2CO3-тің екінші жартысын NaHCO3 күйінде метилоранж титрлейді.

2. Егер HCl көлемі фенолфталеинмен титрленетін қышқыл көлемі көп болса, метиолоранжбен жұмсалатын ерітіндіде Na2CO3 пен NaOH-та бірге болады.

Фенолфталеиннің қатысуында Na2CO3-ң жартысымен қоса, онымен бірге NaOH титрленеді.

3. Фенолфталеинмен титрленген қышқыл көлемі нольге тең, ал метилоранжбен нольден жоғары, онда анализденетін ерітіндінің құрамында тек NaHCO3 ғана бар.