Биология және ғылыми көзқарастарды дамыту

       Биология және ғылыми көзқарастарды дамыту

  Қазіргі биология - тірі табиғаттағы материя қозғалысының ерекше формасы, оның тіршілік ету және даму заңдылықтары ретінде зерттейтін ғылымдар кешені. Қазіргі кезде биология оны құрайтын пәндердің жоғары мамандануымен және сонымен бірге олардың тығыз өзара әрекеттесуімен сипатталады.Биологиялық зерттеулердің нәтижелерін жалпылау барысында әлемнің биологиялық суреті тірі жүйелердің құрылымы, жұмыс істеуі, дамуы және өзін-өзі көбейтуі туралы фактілер, түсініктер, идеялар, түсініктер жүйесі ретінде қалыптасады. Ғылымдардың интеграциясы табиғаттағы ең күрделі, синтетикалық мәселелерді шешуге көмектеседі

         Ғылыми пәндерді біріздендіру нәтижесінде биологияны нақты материалдармен және жаңа теориялармен қарқынды байыту орын алды.

      Биологиялық циклдің классикалық ғылымдарымен қатар (физиология, анатомия, морфология, ботаника, зоология және т.б.) тірі заттардың терең, физикалық және химиялық негіздерін зерттейтін бірқатар жас ғылымдар пайда болды (мысалы, биохимия).

       Биологияның прогрессивті дамуы басқа, биологиялық емес ғылымдармен байланыссыз болуы мүмкін емес. Мәселен, физиканы білмей, ағзаның жүйке жүйесінің жұмыс істеу заңдылықтарын түсіну мүмкін емес, химияны білместен - жасуша ішінде болатын әр түрлі процестерді түсіну, математикасыз - биологиялық зерттеулердің нәтижелерін сауатты түрде өңдеу және т.б. Қазіргі уақытта биологияда үш бағыт бар: классикалық, эволюциялық және физика-химиялық.Қазіргі биологияның негізін алыс өткен ғалымдар қалаған.Негізінен қазіргі ғылым жайлы ойлар 17 ғасырдан басталған, яғни, оған ғыоыми әдістер қолданыла бастаған кезден.

     Тұтас ғылым жүйесін құрайтын ғылыми пәндерді шартты түрде жаратылыстану, әлеуметтік және техникалық ғылым деп үлкен үш топқа бөлуге болады. Бұлардың арасында қатаң шекара жоқ, бірқатар ғылыми пәндер аралық жағдайда қалыптасқан. Мысалы, техникалық ғылым мен әлеуметтік ғылымның түйіскен жерінде – техникалық эстетика, жаратылыстану ғылымы мен техникалық ғылымының түйіскен жерінде – астроботаника, ал жаратылыстану ғылымы мен әлеуметтік ғылымның түйіскен жерінде экономикалық ғылымдар қалыптасқан. Ғылымның ерекше маңызды рөл атқаратын салалары – математика, ақпараттану және басқару теориясы болып табылады. Ғылымның белгілі бір саласында дәстүрлі зерттеулер жүргізілуімен қатар, пәнаралық, кешенді зерттеулер жүргізу қазіргі ғылымның ерекше даму бағыты болып табылады. Мысалы, табиғатты қорғау мәселелерін зерттеуде осы бағыттың маңызы айқын болып отыр.

Мұнда биология мен техникалық ғылымдар, жер туралы ғылым мен медицина, экономика мен социология түйісіп, мәселені бірге зерттеуде. Өзінің алған бағыты, тікелей өмірге қатынасына байланысты ғылымды іргелі және қолданбалы деп бөлу дәстүрі қалыптасқан. Іргелі ғылым саласының міндеті қоғамды, дүниені, табиғатты түсіндіретін заңдарды тану. Бұл заңдар мен құрылымдар «таза күйінде» зерттеледі, оларды тікелей пайдалану мүмкіншілігі шартты емес. Қолданбалы ғылымның тікелей мақсаты – іргелі ғылымның ашқан жаңалықтарын танымдық, әлеуметтік-практикалық мәселелерді шешуге қолдану болып табылады. Яғни оның міндеті – ақиқатты тану ғана емес, әлеуметтік сұранысты қанағаттандыру. Қолданбалы ғылым теориялық та, практикалық та бағытта дамуы мүмкін. Мысалы, қазіргі физикада электрдинамика мен кванттық механика іргелі ғылым саласы, ал осыған қосымша нақтылы пәндік саланы тану үшін теориялық қолданбалы физиканың түрлі салалары (металл физикасы, шалаөткізгіштер физикасы, т.б.) қалыптасқан. Ал олардың нәтижесін одан әрі практикада қолдану үшін, әр түрлі практикалық қолданбалы ғылым (металтану, шалаөткізгіш технологиясы, т.б.) пайда болды, бұлар тікелей өндіріспен байланысты қалыптасқан. Барлық техникалық ғылымдар қолданбалы ғылым саласына жатады.