Сана

Сана –адамның барша психикалық қызметіне ортақ қасиетті бейнелеудің ерекше формасы. Яғни  адамның жануардан ерекшелігі ол қаруды қолданып қана қоймай оны дайындау қабілетіне ие және Қару дайындаудың өзі ежелгі адамның әрекетін түбегейлі өзгертіп жібереді.

Өзіндік сана деп Конның айтуынша "Әрбір дара адамның өзін өзі іс әрекет субъекті ретінде тануға жәрдем ететін психикалық процестердің жиынтығын өзіндік сана деп аталады."

Адамның өзіндік санасы- шексіз ,. Әрқандай тұлға сан қырлы өз «менінің”көптеген бейнесіне ие: дәл осы мезетте адам өзін қандай деп біледі, болашақтағы өзінің идеялық «мені” жөнінде не ойлайды, осы “менді” басқалар қалайынша таниды. Таным субъекті болудан, адам өз санасы аясында зерттелуші объектті болуы керек

Адамның жануарлардан айырмашылығы — ол өзін танитын  және білетін, өзін түзетіп және жетілдіріп отыруға қабілетті тіршілік иесі. Өзіндік сана-сезім  — сананың өзіңді білу мен өзіңе  қатынастың бірлігі ретінде көрінетін бір түрі. Өзіндік сана-сезім сыртқы ортаны және өзіңді өзің танудың бейнеленуінен біртіндеп қалыптасады. Басқаларды тану арқылы өзіңді тану.

Ұлттық сананың ең негізгі белгісі - әр ұлттың өзін-өзі танып білуі, өзін өзге ұлттардан айыра білуі, ұлттық мақсаттар мен мүдделерді іске асыру үшін күресу, ұлттық мақсаттар мен мүдделерді бүкіл адамзаттың мақсаттары мен мүдделеріне ұштастыра білу. Өз ұлтының жетімсіздер, мешеулеу жағымен күресе отырып, ілгері дамыған ұлттардың жақсы, жағымды жақтарынан үйрену, дүни жүз. гуманистік санаға жету. Қазақ ұлтының келешегін ойлаған Абай өзінің өмірлік мақсатын халықтың болашағымен байланыстырып, ұштастырып: «Мақсатым - тіл ұстартып, өнер шашпақ. Наданның көзін қойып, көңін ашпақ. Үлгі алсын деймін ойлы жас жігіттер, Думан-сауық ойда жоқ әуел баста-ақ», -дейді. Халқының қамын ойлаған Абай: «Мазлымға жан ашып, ішің күйсін, қарекет қыл, пайдасы көпке тисін. Көптің қамын әуелден тәңірі ойлаған, Мен сүйгенді сүйді деп иең сүйсін», - дейді. тұра, сананы байлық сана, кедейлік санаға бөлмейді, өйткені, бай мен кедейдің саналысы да, санасызы да, адамгершілігі бары да, жоғы да бар екенін жақсы біледі. Байды да, кедейді де еңбек етуге шақырады.