Қоғамдық сананы модернизациялаудағы сыни ойлау

Қазақ инновациялық гуманитарлық -заң университеті

Кафедра «Құқықтану»

Тақырып бойынша баяндама

«Қоғамдық сананы модернизациялаудағы сыни ойлау»

Баяндамашы:

Юр-911 тобының студенті Дамиров Eралы.E.

Тексерілді:

 Оқытушы,магистр,Ашимова Гульжанат.М

Семей, 2021ж.

Мазмұны

Кіріспе...................................................................................................................................3

1-тарау. Сана және бейсана: философиялық концепцияларды салыстырмалы талдау....................................................................................................................................4

2-тарау. Сананы онтологиялық мәселе ретінде түсіну....................................................5

3-тарау. Тіл мен ойлаудың арақатынасын бағалау. Латын графикасына көшу және қазақ тілінің дамуы..............................................................................................................7

4-тарау. Рухани жаңғыру – ұлттық сананың әртүрлі полюстерінің ымыраға келуі.....9

Қорытынды..................................................................................................................12

Әдебиеттер тізімі..........................................................................................................13

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі қазіргі орыс қоғамында жаһандық өзгерістер мен өзіндік әлеуметтік-мәдени және мәдени-тарихи сәйкестікті іздеу нәтижесінде қалыптасқан жағдайға байланысты. Әлемдік дамудың алдыңғы тәжірибесі қоғамның түбегейлі өзгерістер күндерінде болып жатқан жағдайды сыни тұрғыдан түсінудің үлкен қажеттілігін көрсетеді. Өткенді сыни тұрғыдан талдай білу қазіргі уақытты түсінуге және болашақтың контурларын көруге мүмкіндік береді.

Сыни тұрғыдан ойлау-қоғамның рухани денсаулығының кепілі және барлық әлеуметтік аурулардың басты жауы - адам мен қоғамның қалыпты дамуына мүдделі емес адамдарға қауіп төнді. Қазіргі заманды сипаттайтын жаһандық институционалдық және құнды өзгерістер жағдайында әлеуметтік-философиялық сынның шығу тегі мен мағынасын түсіну маңызды.

Әлеуметтік өзгерістердің өсіп келе жатқан қарқыны мен тереңдеп келе жатқан мазмұны ұжымдық өзін-өзі танудың басқа түрлерін және әлеуметтік-сыни рефлексияның басқа сапасын қажет ететін сапалы әр түрлі әлеуметтік шындықты тудыратын жағдай таңдалған тақырыпқа ерекше өзектілік береді. Сыни ойлау постиндустриалды экономика мен постмодерндік мәдениет жағдайында бұрынғы нысандарда өмір сүре алмайды, мұнда ақпарат ағындары сынның мүмкіндіктерін өзгертеді, ал посттрадиализм мен глобализм оның шекарасын өзгертеді.

Сынның өзгеретін модельдері оның мәніне әсер етпеуі керек, сонымен қатар оның адам мен қоғам өміріндегі мағынасының төмендеуіне әкелмеуі керек. Әлеуметтік жүйенің тәртібі мен құрылымын құратын және қолдайтын институттар қоғамдық санада негізгі бағалар ретінде қалыптасқан кезде ғана тұрақты және тиімді болады-

гін. Сондықтан әлеуметтік динамиканы институттар мен құндылықтарға деген сыни көзқарас тұрғысынан зерттеу өте маңызды. Бұл өте қажет, өйткені бақыланбайтын және деструктивті сын, әсіресе дағдарыс кезеңінде және әлеуметтік иммунитеттің кез-келген төмендеуі ең жойқын салдарға әкелуі мүмкін.

Әлеуметтік институттар нормаларды қалыптастырады, ал олар өз кезегінде құндылықтарға сүйене отырып, институттардың өздері әлеуметтік өзара әрекеттесуге қатысушылар белгілі бір құндылықтар ретінде түсініп, қабылдаған кезде басқа жағдай туғызады. Сонымен қатар, бұл қабылдаудың барабарлығы мен тұрақтылығы әлеуметтік норманың негізгі шарты болып табылады және осы құндылықтарды түрлендірудің кез-келген процестері әлеуметтік ғалымдардың ғылыми қоғамдастығының Мұқият назарының объектісі бола алмайды, өйткені бұл қоғамның болашағы да, бүгіні де олардың бағыты мен мағынасына байланысты. Қазіргі заман оларды жоюға емес, жетілдіруге әкелетін сынның қолайлы түрлерін әзірлеуді талап етеді.