Психологияның даму үрдісіндегі психика жөніндегі түсініктердің эвалюциясы

[pic 1]

                                                                                  СОӨЖ №1                                                     Тақырыбы:«Психологияның даму үрдісіндегі психика жөніндегі түсініктердің эвалюциясы»

ПМНО АКТ  2 курс  студенттті

Орындаған:Сулейменова А.Ж

Тексерген:Момбиева.Г.А

Алматы

2022-2023

Жоспар:

I Кіріспе

1. Психика туралы жалпылама түсінік

II Негізгі бөлім

2. Психиканың эволюциясы.  Оның дамуының негізгі деңгейлері.

3. Эволюция процесіндегі психика дамуының негізгі кезеңдері.

III Қорытынды

IV Пайдаланылған әдебиеттер

I Кіріспе

Психика (гр. psychikos — ішкі сезім, көңіл-күй) жинақтайтын рухани бірлестігі. Психика биологиялық эволюцияның жемісі және жалғасы. Психика сыртқы құбылыстар мен заттардың көрінісін белсенді және озық түрде бейнелейді. Негізінде психика заттық ортаның дұрыс бейнесін және тіршілік иесінің өз ортасына бейімделетін бағдарын құрайды. Психиканың рефлекторлық сипаты оның объективті жағдайға тәуелділігін, қабылдау жүйесі құрамының қимыл атқару заңдылығын білдіреді. Психиканың рефлекторлық табиғатын алғаш И.М.Сеченов дәлелдеді. Адамның психикасы оның қимыл-әрекетін реттейтін және қоғамдық қатынасқа бейімдейтін жаңа құрылымның — сананың негізін құрайды. Осыдан адам психикасының дамуының жеке тұлғалық және әлеуметтік зандылығы қалыптасады.

 Психиканың эволюциясы.  Оның дамуының негізгі деңгейлері

Психика эволюциясы - эволюция процесінде психиканың үздіксіз, біртіндеп және ұзақ мерзімді дамуы.  Жалпы, үш негізгі деңгей бар:

• эволюцияның түраралық деңгейі – бұл кезеңде психиканың қарапайымнан күрделі формаларға қарай біртіндеп өзгеруі жүреді, өйткені қарапайымдылардан сүтқоректілерге және адамның өзіне әр түрлі жануарлар түрлері дамиды.  Ол Жер планетасындағы тіршіліктің барлық болып жатқан құбылыстарын ашады;
• эволюцияның түрішілік деңгейі – жануар немесе адам түрінің дамуына қарай психиканың бірқалыпты ауысуынан тұрады.  Бұл жағдайда адам шамамен 3 миллион жыл бойы өмір сүрген сүтқоректілердің бір түрі ретінде әрекет етеді.  Бүкіл кезең бойы психиканың өзінде үздіксіз өзгеріс болады;
• эволюцияның онтогенетикалық деңгейі – психиканың онтогенездегі дамуын, яғни адамның (немесе жануардың) туғаннан бастап өлгенге дейінгі бүкіл өмірінің процесінде ашады.  Жердегі тіршілік құбылысы ретінде психика 500 миллионнан астам жыл бұрын пайда болды.  Бүкіл осы кезеңде күрделіліктің жоғарылауы байқалады, орталық мидың және орталық жүйке жүйесінің құрылымын жақсарту процесі жүреді.

Бастапқы деңгей бейсаналық болып саналады, психикалық рефлексиясы жоқ, өйткені ол негізінен өзін-өзі сақтау және көбейту инстинкттері, агрессия көріністері, иерархия, аумақтық инстинкттер, сондай-ақ өмірлік ресурстарды қамтамасыз етуге ұмтылу арқылы көрінеді.  Ол қосмекенділерге, балықтарға, құстарға және бауырымен жорғалаушыларға тән.  Шамамен 50 миллион жыл эволюциядан кейін одан да жетілген деңгей пайда болады және эмоциялар арқылы көрінетін сана пайда болады.  Бұл жағдайда мысал қолтырауынның психикасы.  Психикалық рефлексияның күрделі деңгейі ретінде иттің психикасын елестетуге болады.