Мектеп оқушыларының күйзеліске ұшырауына ықпал ететін факторлар

Кіріспе

Негізгі бөлім

Мектеп оқушыларының күйзеліске ұшырауына ықпал ететін факторлар

Мектеп оқушыларының жас ерекшелігіне қарай стресстің алдын алу

Мектепте стресстің алдын алудың негізгі әдістері

Мектеп оқушыларының стресстік жағдайының алдын алуда ата-ананың араласуы

Қортынды

Кіріспе

        Стресс - біздің заманымыздың ең ауыр белгілерінің бірі. Ұзақ уақыт бойы стресс ересектер проблемасы ретінде қарастырылды. Бірақ бүгінде ол балалар әлеміне көбірек таралуда. Балалар, ересектер сияқты, шамадан тыс физиологиялық және ақпараттық жүктемелерден және олар үшін төзгісіз психологиялық қысымнан зардап шегеді. Психологтардың «мектептегі стресс» терминін қолдануы кездейсоқ емес. Әрбір адам бір уақытта немесе басқа уақытта стрессті бастан кешіреді. Бірақ егер бұл адам ересек болса, онда ол стрессті тез және салдарсыз жеңеді деген үміт бар. Балалардағы стресс жағдайы әлдеқайда күрделі. Балаларда стресс жаңа нәрсеге тап болған кезде пайда болады, сондықтан тәжірибенің жоқтығынан олар оны жеңе алмайды. Балалық шақтағы стресстің механизмі - сыртқы, белгісіз, жаман нәрсе баланың өміріне күштеп еніп, оны естеліктер немесе қорқыныштар түрінде мазалай бастайды. Ата-ананың, көбінесе кәсіби психологтың көмегінсіз бала стрессті жеңе алмайды. Сондықтан бүгінгі таңда мектептегі стресстің алдын алу мәселесі өзекті болып отыр. Мектеп ортасындағы стрессті оның психологиялық механизмін терең білмейінше түсіну мүмкін емес. Бұл мұғалімнің оқу-тәрбие процесінде кіші мектеп оқушыларының күйзеліске ұшырау себептерін және оны жеңу және алдын алу жолдарын білудің маңыздылығын білдіреді.

        Негізгі бөлім

        Стресс термині ғылымның көптеген салаларында кеңінен қолданылады. Сондықтан стресс терминінің көптеген түрлі мағыналары болады. Стресстің пайда болуымен, ол үлкен шеңберді біріктіреді. Өмірдің көріністерімен, салдарымен байланысты көптеген мәселелер қоршаған ортаның қауіпті әсерлер, қақтығыстар, күрделі және жауапты міндеттер, қауіпті жағдай және т. б. әсер етеді. Стресстің әртүрлі аспектілерін көптеген ғылымдар: психология, физиология, медицина, әлеуметтану және басқа ғылымдармен бірге зерттелінеді. Біріншіден, физиологиялық және психологиялық стресстік реакцияларының механизмдері, ал екіншіден әлеуметтік сипатта өндірістік стресстің салдары жатады. Адам өміріндегі әрдайым өзгеріп жататын жағдайлары, динамикалық бейнесі өміріндегі стресстік апатқа, өзгеріске әкеледі. Олардың көп болуы, соңғы уақытта байқалып жатыр.

Стресс (психологияда) (ағылшынша стресс) - адамның күнделікті өмірде де, ерекше жағдайларда да, мысалы, ғарышқа ұшу кезінде, ең күрделі, қиын жағдайларда әрекет процесінде пайда болатын психикалық шиеленіс күйі. бітіру емтиханына дайындалу кезінде немесе спорттық жарыс басталғанға дейін. Стресс ұғымын канадалық физиолог Г.Селье (1936) бейімделу синдромын сипаттау кезінде енгізген.

В.А.Жмуров басқарған «Психиатрия туралы Ұлы энциклопедияда» бұл ұғымды былай түсіндіреді: Стресс (ағылш. stress – шиеленіс, қысым) – Х.Сельенің (1936) термині, өте күшті тітіркендіргіштерге организмнің реакциясын білдіреді. Физиологиялық стресс (физикалық ынталандыруға реакция, яғни жарақаттар, инфекциялар және т.б.) және психологиялық стресс (травматикалық психологиялық ынталандыруға реакция).

Психологиялық стресс, өз кезегінде, кейбір авторлар эмоционалдық күйзеліс (жағымсыз және жағымды әсерлермен байланысты) және ақпараттық күйзеліс (ақпараттың шамадан тыс жүктелуі) деп ажыратады. Шындығында Г.Сельенің өзі стрессті қалыпты және қажетті бейімделу реакциясы деп санайды. Патологияда біз әдетте дистрессті, яғни эндокриндік дисфункциямен, соматикалық бұзылулармен, психологиялық күйзеліспен және мінез-құлықтың ұйымдаспауымен көрінетін қалыпты стресстік жауаптан ауытқуды түсінеміз.

Стресстің келесі түрлері бөлінеді: