Контрольная работа по "Психологии"

Ойлау

Ойлау қызметі – сезімдік қабылдау шегінен шығу арқылы білім шекарасын кеңейту. Ойлау қорытындының көмегімен қабылдауда тікелей берілмейтін нәрсені ашуға көмектеседі.

Ойлаудың міндеті – объектілер арасындағы байланыстарды ашу, байланыстарды анықтау және оларды кездейсоқ сәйкестіктерден ажырату.

Ойлаудың ретті фазалары ажыратылады. Бірінші кезеңде субъект туындаған проблеманы біледі, екіншісінде проблемалық жағдайды талдайды, үшіншіде гипотеза, әдістер, оны шешу алгоритмдері т.б. түріндегі жаңа ақпаратты шығарады.

Ойлау әрекеті болжамды себеп-салдар байланыстары мен мәселені шешу жолдарын бақылау, бағалау және рефлексиялық тексерумен аяқталады.

Психикалық әрекет процесінде адам өзін қоршаған дүниені арнайы психикалық операциялардың көмегімен таниды.

Негізгі ақыл-ой операцияларына талдау, синтез, салыстыру, абстракциялау, нақтылау және жалпылау жатады.

Талдау – бүтіннің бөліктерге ойша ыдырауы немесе оның жақтарын, әрекеттерін, қатынастарын тұтастан ойша ажырату.

Синтез - бұл бөліктердің, қасиеттердің, әрекеттердің біртұтас тұтастыққа психикалық қосылуы. Синтез әрекеті талдауға қарама-қарсы.

Салыстыру – заттар мен құбылыстардың немесе олардың жеке белгілерінің ұқсастықтарын немесе айырмашылықтарын белгілеу.

Абстракция – зерттелетін объектінің кез келген қасиеттерін, белгілерін оқшаулай отырып, субъектінің басқалардан алшақтауынан тұрады.

Нақтылау – мазмұнын ашу үшін ойды жалпы және абстрактіліден нақтыға қайтаруды көздейді.

Жалпылау – заттар мен құбылыстардың жалпы және мәнді белгілеріне қарай психикалық бірігуі.

Адамның ойлауы әр түрлі операцияларды ғана қамтып қоймайды, сонымен қатар әртүрлі деңгейде, әртүрлі формада жүреді, бұл бірге ойлаудың әртүрлі түрлерінің бар екендігі туралы айтуға мүмкіндік береді.

Психологияда ойлау түрлерінің келесідей шартты жіктелуі әртүрлі негіздер бойынша қабылданған және кең таралған:

1. Даму генезисі бойынша:

Көрнекі-тиімді ойлау - бұл заттармен әрекет ету процесінде оларды тікелей қабылдауға негізделген ойлау түрі. Ол ойлаудың күрделі түрлерінің қалыптасуына негіз болады. Көрнекі-бейнелі ойлау – бейнелеу мен бейнелерге сүйенумен сипатталатын ойлау түрі.

Сөздік-логикалық ойлау ұғымдармен логикалық операциялардың көмегімен жүзеге асырылатын ойлау түрі.

Абстрактілі-логикалық (абстрактілі) ойлау - объектінің маңызды қасиеттері мен қатынастарын бөліп көрсетуге және басқалардан маңызды емес нәрселерді абстракциялауға негізделген ойлау түрі.