Выкарыстанне інтэрактыўных метадаў як сродак актывізацыі ўнутранай матывацыі навучэнцаў на ўроках беларускай літаратуры

Інфармацыйны блок 1.1 Названне тэмы вопыту “Выкарыстанне інтэрактыўных метадаў як сродак актывізацыі ўнутранай матывацыі навучэнцаў на ўроках беларускай літаратуры” 1.2 Актуальнасць вопыту Сёння адукацыйны працэс, як і на працягу ўсяго перыяду свайго існавання, вырашае два важныя пытанні: чаму вучыць і як вучыць. Чаму вучыць – гэта пытанне зместу адукацыі. Змест вызначаны ў адукацыйным стандарце, патрабаваннях да ведаў і ўменняў, замацаваны ў Кодексе Рэспублікі Беларусь аб адукацыі, акрэслены дакументальна. З гэтым пытаннем настаўніку ўсё зразумела. А вось як вучыць – гэта праблема больш складаная, яна датычыць метадаў і адукацыйных тэхналогій, галоўная задача якіх – не толькі вучыць навучэнцаў, але і навучыць іх вучыцца; не толькі даваць веды, але і развіваць асобу навучэнца. Развіццё ніколі не можа быць дасягнута шляхам прымусу, яно мае месца толькі тады, калі чалавек сам цягнецца да ведаў, да творчасці[1, с.3]. Выбар тэмы, да якой я звярнулася, не выпадковы. На працягу некалькі гадоў я працую над тэмай па самаадукацыі “Выкарыстанне інтэрактыўных метадаў на ўроках беларускай літаратуры”. Неабходнасць звароту да гэтай тэмы была прадыктавана таксама і тымі зменамі, якія адбываюцца сёння ў грамадстве. Кожны дзень шматлікія тэлевізійныя каналы і радыёстанцыі прапануюць нам мноства інтэрактыўных ток-шоу. Прэса заклікае чытачоў да інтэрактыўных зносін на старонках часопісаў і газет. А самым яскравым прыкладам інтэрактыўнай папулярнасці з’яўляецца Інтэрнет. Змяніліся патрабаванні і да маладога спецыяліста , які ўступае ў жыццё, сёння патрабуецца ўменне працаваць у групе і ў калектыве, адстойваць сваю думку, згладжваць канфлікты, адчуваць адказнасць за работу, быць мабільным, камунікабельным, гібкім у розных сітуацыях. Валоданне гэтымі ўменнямі дапаможа выпускніку ўладкавацца на першым рабочым месцы і ўвогуле ў жыцці. 3 Праблемай сённяшняга дня ў сістэме ПТА, на мой погляд, з’яўляецца нізкая матывацыя навучэнцаў да навучання і недастатковы зровень вучэбных дасягненняў. Са свайго настаўніцкага вопыту я ведаю, што нельга навучыць навучэнца, калі ён раўнадушны, абыякавы, не бачыць патрэбы ў набыцці ведаў. І, на жаль, такіх дзяцей у групе большасць. Па- першае, некаторыя з іх ўжо вызначыліся са сваёй будучай прафесіяй і не бачаць патрэбы ў вывучэнні беларускай літаратуры. Магчыма, негатыўную ролю тут адыграла празмерная інфармацыйная насычанасць сучасных дзеючых праграм практычна па ўсіх прадметах. Да таго ж адведзена малая колькасць гадзін на вывучэнне пэўнай тэмы і, трэба прызнаць, што дзесяцібальная сістэма ацэнкі ведаў дала магчымасць навучэнцу атэставацца нават з самымі нізкімі баламі. Такім чынам, адсутнасць матывацыі ў навучэнцаў да вучобы з’яўляецца сапраўднай праблемай. Практыка паказвае, што сучасны навучэнец — асоба досыць патрабавальная, у якой мы адзначаем такія рысы, як раскаванасць думкі, здольнасць да самастойнага мыслення, нават пры недастатковым узроўні ведаў па прадмету, яны праяўляюць цікавасць, любяць паразважаць, аднак вучэбны матэрыял ведаюць павярхоўна. А мне, як выкладчыку літаратуры, заўсёды было цікава абапірацца на іх унутраную матывацыю, уласны вопыт, індывідуальныя і псіхалагічныя асаблівасці. 3 другога боку, пашырэнне камп’ютарызацыі і адпаведна рознаўзроўневых тэставых форм кантроля ведаў ствараюць праблему набыцця навыкаў інтэлектуальных зносін, абмяжоўвае моўную практыку навучэнцаў. Для мяне, як выкладчыка літаратуры, які працуе са словам, гэта праблема вельмі адчувальна і відавочна. На мой погляд, зменшыць негатыўнае ўздзеянне названых фактараў зможа жывы, цікавы і ў той жа час эфектыўны працэс навучання літаратуры, таму без нетрадыцыйных формаў і інтэрактыўных метадаў яго правядзення сёння не абысціся. Актуальнасць прадстаўленага мной вопыту абумоўлена педагагічнай 4 значымасцю інтэрактыўных метадаў навучання, а таксама неабходнасцю ўсебаковага вывучэння і прымянення іх на ўроках беларускай літаратуры з мэтай актывізацыі ўнутранай матывацыі навучэнцаў і павышэння якасці ведаў. 1.3 Мэта вопыту Адбор эфектыўных метадаў інтэрактыўнага навучання і стварэнне сістэмы выкарыстання гэтых метадаў ў вучэбным працэсе, пры якіх навучэнцы атрымліваюць магчымасць развіваць свае здольнасці і схільнасці, павышаць унутраную матывацыю. 1.4 Задачы вопыту: 1) прааналізаваць літаратуру, метадычныя дапаможнікі, рэкамендацыі і артыкулы па тэме вопыту. 2) ствараць сістэму работы, якая забяспечвае фарміраванне трывалых ведаў навучэнцаў і развіццё мышлення, пазнавальных працэсаў, творчых здольнасцей, эмацыянальнай сферы, павышае матывацыю да ведаў у навучэнцаў. 3) ахарактарызаваць сістэму інтэрактыўных метадаў і апісаць некаторыя канкрэтныя групы прыдатныя для работы з навучэнцамі на розных этапах урока. 4) распрацаваць і сістэматызаваць дыдактычныя матэрыялы, якія даюць магчымасць выкарыстоўваць інтэрактыўныя метады на ўроках літаратуры. 1.5 Працягласць работы над вопытам: Інтэрактыўныя метады навучання вядомы ў педагагічнай практыцы даўно, але асабліва актуальным пытанне іх выкарыстання ў працэсе навучання стала ў апошнія гады. Выкарыстоўваць інтэрактыўныя метады ў сваёй працы я пачала з 2014 года. Падштурхнула да дзейнасці знаёмства з працамі С.С. Кашлева “Інтэрактыўныя метады навучання педагогіцы” і артыкуламі С.М.Тарасавай “Навучанне літаратуры з выкарыстаннем інтэрактыўных тэхналогій “, якія друкаваліся ў часопісе “Беларуская мова і літаратура”. Вопыт выкарыстання інтэрактыўных метадаў на ўроках дае добрыя вынікі, таму з цікавасцю быў сустрэты не толькі навучэнцамі, але і 5 выкладчыкамі пад час правядзення мной адкрытых урокаў. У межах ліцэя ўрок з выкарыстаннем такіх метадаў быў адзначаны як лепшы ўрок года. За 3 гады назапашвання матэрыялаў было падрыхтавана выступленне на педагагічным савеце “Навучанне літаратуры з выкарыстаннем інтэрактыўных метадаў”. Акрамя гэтага была праведзена дыягностыка матывацыі навучання і адносін да вывучэння прадмета “ Беларуская літаратура”( праводзілася разам з псіхолагам ліцэя Аўсюк Н.А.). Па выніках дадзенай дыягностыкі ( мадыфікацыя тэста Ч.Д.Спілберга) назіраецца станоўчая данаміка матывацыі ( гл.дадатак № 12). Гэта дало штуршок мне на далейшае ўкараненне ў вучэбны працэс па літаратуры актыўных метадаў навучання, удасканаленне і прымяненне іх на розных этапах урока. 2. Апісанне тэхналогіі вопыту