Лингвокультурный анализ фразеологических единиц здоровья на английском и казахском языках

ЛИНГВОКУЛЬТУРНЫЙ АНАЛИЗ ФРАЗЕОЛОГИЧЕСКИХ ЕДИНИЦ ЗДОРОВЬЯ НА АНГЛИЙСКОМ И КАЗАХСКОМ ЯЗЫКАХ

                                                                          Есказинова Жанар Амантаевна

                                                                                                    магистр пед.наук

                                                                                    Ақкермен Елена Олеговна

                                                                                         старший преподаватель

                                                                            Турсунова Назерке Ержановна

                                                                                                КарГУ им. Букетова

Аннотация: В данной статье проведен подробный анализ  фразеологических единиц на английском и казахском языках. Это помогает более глубоко изучить данные языки, а также способствует всестороннему ознакомлению с культурой, традициями и менталитетом народов, говорящих на них. Рассматриваются как прямые, так и переносные значения изучаемых фразеологических единиц.

Ключевые слова: фразеологическая единица, язык, значение, лексика.

LINGUOCULTURAL ANALYSIS OF PHRASEOLOGICAL UNITS OF HEALTH IN ENGLISH AND KAZAKH LANGUAGES

                                                                         Eskazinova Zhanar Amantaevna

                                                                                    Akkermen Elena Olegovna

                                                                 Tursunova Nazerke Erzhanovna

Abstract: This article provides a detailed analysis of phraseological units in the English and Kazakh languages. This helps to study these languages more deeply, and also contributes to a comprehensive familiarization with the culture, traditions and mentality of the peoples speaking them. We consider both the direct and figurative meanings of phraseological units under study.

Key words: phraseological unit, language, meaning, vocabulary.

         Қандай да бір тіл болмасын оның фразеологиялық қоры ұлт мәдениетін, менталитетін, ұлттың психологиясын барынша қамтиды. Қазақ және ағылшын тілдерінің фразеологизмдерін жүйелеп, салыстырмалы-салғастырмалы талдау жүргізіп, баяндау арқылы осы ерекшеліктерді анықтауға болады. Дегенмен қазіргі таңда қазақ және ағылшын тілдеріндегі фразеологизмдердің денсаулық  сипаты бойынша зерттеу әлі де болса өзінің шешімін таба қоймағанын, шетел тілін оқытуда түсініксіз мәселенің көптеп кездесетінін көрсетеді.

        Фразеологияның жалпы лингвистика саласы ретіндегі тарихы ұзаққа бармайды. Тіл білімінің жаңа бағытын таңбалайтын “фразеология” термині жеке лингвистикалық пән ретінде ХХ ғасырда дүниеге келді. Фразеологияның алғашқы теориялық негізін салған – Ш.Балли, Ресейде жеке лингвистикалық сала ретінде қалыптастырған академик В.В.Виноградов. Виноградов теориясының жалғастырушылары – В.Л.Архангельский, В.П.Жуков, В.И.Зимин, А.В.Кунин, А.И.Молотков, Л.И.Ройзензон, А.И.Смирницкий, В.Н.Телия, Н.М.Шанский және т.б.

        Қазақтың әдеби тілінде көркем шығарманы әсірелеу, көркемдеу тәсілдері үшін фразеологизмдерді қолданудың орны ерекше. Фразеологизмдер арқылы шығарма мәтінінде айтылатын ойға айрықша әр, мәнерлілік беріледі. Сондықтан да фразеологизмдерді – көркем шығарма тілін жандандыратын, астарлап бейнелей суреттейтін тілдегі дайын құрал деп есептейміз. Олар – халық даналығынан сусындаған образды ойлау тілінің үлгісі болып табылады.

        Ә.Қайдаров «Қазақ тілінің өзекті мәселелері» атты жинағында фразеологизмдердің қолданысы жөнінде мынандай ой айтады: «Фразеологизмы – весьма сложные лингвистические образования. Сложность их объясняется не только множеством структурных типов и синтаксических моделей, но и тематической и семантической многоплановостью, а также способностью выражать самые различные эмоционально-экспрессивные оттенки мысли». Демек, бұл пайымдауларға қарағанда, ғалымдардың пікірінше, фразеологизмдер – бейнелі ойлаудың жемісі болып табылады. Яғни, фразеологизмдер дегеніміз – формасы жағынан синтаксистік құрылымдармен ұқсас, бірақ олардай жалпы заңдылыққа сай сөйлеу кезінде жасалмай, даяр қалпында қайталап қолданылатын семантикалық және лексика-грамматикалық құрамы тұрақты сөз тіркестері мен сөйлемшелер.