Национальные особенности речевого жанра комплимента в коммуникативной культурах английского и казахского языков

Национальные особенности речевого жанра комплимента

в коммуникативной культурах английского и казахского языков

Ілияс Д. Қ.

Магистрант 2-курса

КазНУ им. Аль-Фараби

г.Алматы, Казахстан

Аннотация: Жаһандану дәуірінде әлем халықтары бір-бірімен экономикалық, саяси және мәдени салаларда белсенді қарым-қатынас жасауда. Нәтижесінде әртүрлі тілдік және мәдени қауымдастықтардың қарым-қатынасына деген қызығушылық үнемі артып келеді. Дәл осы себепті қазіргі ғылыми зерттеулерде коммуникативті ережелер мен қарым-қатынас мәдениетін зерттеуге көп көңіл бөлінеді. Көбінесе ғалымдарды сұхбаттасушылар арасындағы байланысты орнатуға және нығайтуға ықпал ететін коммуникативті мәдениеттерде жиі кездесетін сөйлеу әрекеттері қызықтырады. Осындай сөйлеу әрекеттерінің бірі комплимент болып табылады.

Сөйлеу актісі ретінде комплимент барлық тілдерде және мәдениеттерде бар және  ұқсас функцияларды орындайды. Бірақ тілдік және мәдени ерекшеліктеріне байланысты комплименттің тақырыптары, нысандары мен түрлері, сондай-ақ оны қабылдау тәсілдері де ерекшеленеді. Сондықтан ағылшын және қазақ мәдениетаралық коммуникацияда комплименттерді және оларды салыстырмалы аспектіде қабылдау тәсілдерін зерттеудің маңызы зор. Ағылшын және қазақ тілдері типологиялық жағынан әр түрлі тілдер, сондықтан бұл тілдерде комплимент білдіру тәсілдерін салыстыруды лингвистикада жаңалық деп санауға болады.

Түйінді сөздер: сөйлеу этикеті, комплимент, коммуникативті мінез-құлық, ұлттық-мәдени ерекшеліктер, көптілділік.

Abstract: In the era of globalization, the peoples of the world actively interact with each other in the economic, political and cultural spheres. As a result, the interest in communication between different linguistic and cultural communities is constantly increasing. For this very reason, much attention in modern scientific research is often given to the study of communicative rules and the culture of communication. Often, scientists are interested in speech acts common in communicative cultures, which contribute to the establishment and strengthening of communication between interlocutors. One of these speech acts is a compliment.

A compliment as a speech act exists in all languages and cultures and performs similar functions in them. But depending on the linguistic and cultural characteristics, the topics, objects and types of a compliment, as well as the ways of accepting it, differ. Therefore, the study of compliments and ways of receiving them in a comparative aspect in English and Kazakh intercultural communication is of great importance. English and Kazakh languages are typologically different languages, so the comparison of ways of expressing compliments and reactions to them in these languages can be considered an innovation in linguistics.

Key words: speech etiquette, compliment, communicative behavior, national and cultural specifics, multilingualism.

Коммуникативное поведение является одним из основных элементов национальной культуры народа. По определениям лингвистов, к коммуникативным поведениям можно отнести традиции и правила коммуникации определенного лингвокультурного общества [1]. Следует отметить, что коммуникативное поведение обладает явной национальной окраской. Соответственно, комплимент также имеет национальную специфику.

Кoмплимeнт кaк фoрмa рeчeвoгo этикeтa имeeт oпрeделенные национально-культурные особенности и можeт рассматриваться через призму культурно-речевых трaдиций. В каждoм обществе этикет постепeнно развивался как систeма правил поведения, систeма разрешений и запретов, организующих в целом морально-нравственные нoрмы [2, 44].

Комплимент используется в начале коммуникации, при знакомстве и встрече, при расставании, или во время общения. Такое высказывание приятно для адресата, поднимает его настроение, и располагает положительное отношение к оппоненту. Комплименты помогают участникам коммуникации контактировать в соответствии с конкретным моделям поведения. Таким образом, он обладает национально-культурной спецификой.

Нaционально-культурные осoбенности включaют такиe понятия, как менталитeт и национальный характeр. Менталитeт понимаeтся как категория, отражающая внутрeннюю организацию и диффeренциацию мeнтальности, склaд ума, склaд души народа [3, 49]. Лингвисты рассматривают национальный характер как постоянный комплекс своеобразных для определенной культуры ценностей и поведенческих правил.

В. Иорданский определяет национальный характер как поведенческую модель, свойственную для конкретного народа и предопределенную единством соционального сознания [4]. Нeoбходимо подчеркнуть, что нaциoнaльный харaктeр нe нaслeдуется, а приoбретается в процeссе вoспитания.