XVIII ғасырдың соңғы ширегіндегі Польшаның үш бөлінісі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Халықаралық қатынастар факультеті

Халықаралық қатынастастар кафедрасы

[pic 1]                                              СӨЖ[pic 2]

Тақырыбы: XVIII ғасырдың соңғы ширегіндегі Польшаның үш бөлінісі

Оқытушы: Идрышева Ж.К

Студент: Пірменбеков Нұрахмет

Тобы: МО-95К

К Алматы, 2020 ж.

                                                                                                                                           Пірменбеков Нұрахмет МО-95К

XVIII ғасырдың соңғы ширегіндегі Польшаның үш бөлінісі 

[pic 3]

Достастықтың Австрия, Пруссия және Ресей арасындағы үш бөлімі (1772, 1793, 1795) Польша мемлекетінің Еуропаның саяси картасында 123 жыл болмағандығына әкелді. 19 ғасырда поляк саясаткерлері мен тарихшылары тәуелсіздіктің жоғалуына кімнің кінәлі екендігі туралы пікір таластырды. Көпшілік сыртқы факторды шешуші деп санады. Польшаны бөлген державалардың ішінде басты ұйымдастырушының рөлі Ресей империясы мен Екатерина II-ге жүктелді. Бұл нұсқа бүгінгі күнге дейін танымал, 20 ғасырдағы Польша тарихындағы оқиғалармен қабаттасады. Нәтижесінде тұрақты стереотип қалыптасты: Ресей бірнеше ғасырлар бойы Польша мен поляктардың басты жауы болды.

18 ғасырдағы Польшаны бөлу туралы кеңес тарихшылары мұқият қарады: поляктардың Ресейдің рөлі туралы нұсқасын Карл Маркс бөлісті, онымен марксистік тарихнамада дауласу оңай емес. Достастықтың бөлімдері туралы кейбір архивтік құжаттар 1990 жж. Бастап қана құпиясыздандырылды, ал қазіргі зерттеушілер сол кездегі Еуропаның ең ірі мемлекеттерінің бірі жоғалып кетуіне алып келген процестерді объективті талдау үшін қосымша құжаттық негіздер алды. Үш қуатты көршінің жалғыз Польшаны бөлуге деген ұмтылысы мүлдем жеткіліксіз болғанынан бастайық. Австрия, Ресей мен Пруссиядан айырмашылығы, Достастықта мемлекеттің империялық дамуының немесе мықты тұрақты армиясының немесе дәйекті сыртқы саясатының алғышарттары болған жоқ. Сондықтан, бұл мемлекеттің ыдырауының ішкі факторы үлкен маңызға ие болды. Атақты поляк тарихшысы Ежи Сковронек (1993-1996 ж.ж. - Польшаның мемлекеттік архивінің бас директоры): «Польшаның бөлінуі мен құлауы Режепполития гентридің сыртқы саясатының« данышпандық »қағидаларының бірін қайғылы жоққа шығару болды. Онда оның әр азаматының шексіз демократиясы мен бостандығының негізі мен шарты болып табылатын мемлекеттің дәрменсіздігі, сонымен бірге оның өмір сүруінің кепілі бола алатындығы айтылды ... Шын мәнінде, керісінше болып шықты: көршілерін Польшаны таратуға итермелеген поляк мемлекетінің дәрменсіздігі еді ».                                                            

1907  жылы  ПСП-нің  жас  және  кәрі  төңкерісшілерінің  арасында  ақырғы келіспеушілік орын алып, партия құрамы толығымен екі лагерге бөлінеді. Іс  жүзінде  Пилсудский  болашақ  поляк  әскерінің  негізін  қалау  үшін,  лаңкестік  әрекеттер    жасау  және  ақша  қаражаттарын  экспроприациялау  үшін әскери  ұйымды  құруға  көп  уақытын  бөледі.  Әскери  ұйымдар  мен  әскери дружиналарды құру болашақ тәуелсіздік үшін күресте маңызды рөл атқарады, өйткені  сол  бір  саяси  жағдайларда  сырттан  көмек  күту  немесе  либералды реформаларға  үміттенудің  бекер  екенін  Пилсудский  жақсы  түсінген.  Болашақ әскердің  ұйымдастырылуын  қауіпті  іс  санаған  Пилсудскийдің  партиялық серіктестері  ғана  емес,  сонымен  бірге,  Польша  Патшалығының  өзге  де демократиялық  және  революциялық  күштері  де  наразы  болатын.  Мысалы, Р.Дмовский  басқарған  ұлтшыл-демократтар  бұл  арандатушылық  және  Ресей мен  Польша  Патшалығының  арасында  онсыз  да  үзілуге  аз  қалған  нәзік  тепе теңдік  теңгерімінің  бұзылуы  деген  пікірді  ұстанады.  Ресейдегі  Мемлекеттік  думаның  депутаты  болған  Р.Дмовский  және  оның  серіктестері  парламенттік бейбіт  реформалар  арқылы  автономия  түріндегі  Польша  тәуелсіздігін  алуды ойлайды. Бірақ, патшалық өзінің державасын нығайтып ірі саяси, әскери және экономикалық  реформаларын  жүргізу  үшін  Парламентті  пайдаланғандықтанР.Дмовский  және  басқа  да  поляк  депутаттары  мүшелік  еткен  Мемлекеттік  думаның  ешқандай  реформаларға  қол  жеткізе  алмайтынын  Пилсудский бірден түсінеді.   Пилсудскидің  көрегендігі  және  оның  болашақтағы  саяси  жағдайды болжай алуы соңына қарай Поляк мемлекетін құру үшін оң нәтижелерін алып келеді. ХХ ғасырдың алғашқы жылдарында әлем сахнасында ірі саяси өзгерістер орын алады. Елдер арасында туындаған алғашқы  мәселелердің  бірі  Ресей және  Жапония арасындағы шиеленіс болатын. Пилсудскидің сенімі бойынша әскери шиеленістер тек жанжалдасып жатқан тараптарды ғана емес, сонымен қатар  бір - біріне  деген наразылықтары  бар  еуропалық мемлекеттердің  бірқатары тартылған ірі әскери кампаниялардың болатыны білінеді. Осы жағдайларда ол поляк  жастарының  арасында  Ресей  патшалығына  қарсы  әскери  көтеріліске дайын  болу  қажеттілігі  жөнінде  насихат  жұмыстарын  жүргізеді.  Пилсудски  тек  Ресейдің  күйреуі  ғана  Польшаға  толық  тәуелсіздік  бере  алады,  партия қайдағы бір автономияны сұраудың орнына толық тәуелсіздікке қол жеткізуге ұмтылатынын атап өткен еді. 1912  жылы  Пилсудскидің  бастамасымен  Польша  Патшалығының тәуелсіздігін  жақтаушылардың  конференциясы  өтеді.  Оған  өз  өңірлерінде беделге  ие  қоғамдық  және  саяси  қайраткерлер  қатысады. Конференцияның  басты  шешімі  Польшада  құрылып  жатқан  әскерлерді  қаржыландыруы  тиісті болған поляк әскери қазынасын құру еді. Әскери  қазына  әр  патриот  Польша  тәуелсіздігіне  өз  үлесін  қосуды  парыз деп санағандықтан қаржы жинауды жеңілдетеді.