Электр жетегінің дамуы және тарихы. Техникалық жүйе ретінде электр жетегінің тарихы

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

«Ғұмарбек Дәукеев атындағы Алматы энергетика және байланыс университеті» коммерциялық емес АҚ

Электр энергетика және электр техника институты

«Электр энергетикалық жүйелер» кафедрасы

[pic 1]

Есептеу – графикалық жұмыс №2

Пәні «Мамандыққа кіріспе»

Тақырыбы «Электр жетегінің дамуы және тарихы. Техникалық жүйе ретінде электр жетегінің тарихы.»

Мамандығы: Электр энергетикалық жүйелер

Oрындaғaн: Тлевджанов Абзал Болатбекулы. Тобы ЭЭCк-21-1

Қaбылдaғaн: т.ғ.к., ЭЭЖ кaфeдрacының дoцeнтi Aбдiмұрaтoв Ж.C.

Алматы 2021

Мазмұны

Кіріспе........................................................................................................................3

Негізгі тауарлар:

   1 Электр жетегінің шығу тарихы.........................................................................4

  2 Электр жетегінің жұмыс режимдерінің сипаттамасы.....................................7

  3 Электр жетекті басқару принциптері ..............................................................9

Қорытынды............................................................................................................15

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі........................................................................16

Кіріспе

Электр жетек – ол басқарылатын электромеханикалық жүйе. Электр энергиясын механикалық энергияға сонымен қатар керісінше түрлендіруге және осы процесті басқару арналған. Қазіргі заманның электр жетегі – көптеген электр машиналарының, құрылғыларының және оларды басқару жүйелерінің жиынтығы. Ол электр энергиясының негізгі тұтынушысы болып табылады және өнеркәсіпте механикалық энергияның негізгі көзі болып саналады.

[pic 2]
Сурет – 1. Электр жетегі.

Қазіргі уақытта электр жетектері барлық өндірілетін электр энергиясының 70% - на дейін тұтынады, сондықтан бұл аймақ энергияны үнемдеудің негізгі әлеуетіне ие. Сонымен қатар электр жетектері әртүрлі белгілер бойынша жіктеледі: механикалық энергияны бөлу әдісі бойынша; токтың табиғаты бойынша, яғни электр қозғалтқышының түрі; автоматтандыру деңгейі бойынша; беру құрылғысының табиғаты бойынша; бақылау дәрежесі бойынша; қозғалыс түрі бойынша.

Механикалық энергияны бөлу әдісі бойынша электр жетектері үш түрге бөлінеді: топтық, жеке және өзара байланысты.

• Топтық жетек бір немесе бірнеше берілістерді пайдалана отырып, машиналардың бірнеше атқарушы органдарының қозғалысын қамтамасыз етеді. Қазіргі уақытта ол іс жүзінде қолданылмайды.

• Жеке жетек, ең кең тараған, топтық жетекке қарағанда басқарылатындығы, тиімділігі, тұрықтылығы, өзара алмастырылуы және технологиялық процестерді кешенді автоматтандыру бойынша бірқатар артықшылықтарға ие.

• Өзара байланысқан электр жетегі екі немесе одан да көп электрлік немесе механикалық өзара байланысты электр қозғалтқыш құрылғыларын қамтиды, олардың жұмыс істеу кезінде жылдамдықтардың, жүктемелердің және атқарушы органдардың позицияларының берілген арақатынасы сақталады. Мысал ретінде (Сурет – 2) тізбекті конвейрдің жетегі көрсетілген.

Мұнда қозғалтқыштар бірдей жылдамдыққа ие болуға мәжбүр. Мұндай жетекті көп қозғалтқыш деп те атауға болады, ол жұмыс кезінде статикалық және динамикалық жүктемелерді біркелкі бөлуге мүмкіндік береді.

[pic 3]

Сурет – 2. Көп қозғалтқышты электр жетек тізбегі.

Токтың түрі бойынша тұрақты және айнымалы электр жетегі болып ерекшеленеді.

Басқару дәрежесі бойынша электр жетек келесідей болуы мүмкін: реттелмейтін, жылмадық реттелмейтін және тек жүктеме әсерінен өзгеретін болса және жұмыс кезінде жылдамдық басқару құрылғысының сигналдарына сәйкес өзгеретін немесе тұрақты болған кезде реттелетін. Ал трансмиссиялық құрылғының сипаты бойынша жетек бірлесті немесе бірлессіз болуы мүмкін. Автоматтандыру деңгейі бойынша автоматтандырылмаған жетек, автоматтандырылған жетек, автоматты жетек болып бөлінеді. Сонымен қатар іс жүзінде көптеген жағдайларда автоматтандырылған және автоматты электр жетектері қолданылады.