Органикалық қосылыстардың жіктелуі және реагенттер

[pic 1]

Химиялық пәндер кафедрасы

   Реферат

Тақырыбы: Органикалық қосылыстардың жіктелуі және реагенттер.    

                                                                               Қабылдаған: Алиханова Х.Б.

                                                                               Группа:ФӨТҚА 02-21

                                                                               Тарсырған:Ташпулат Д.Б

                                          Шымкент-2022

Жоспар:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

               1 Органикалық қосылыстардың жіктелуі: қатарлар, кластар.

              2. Гомологтық қатарлар туралы түсінік.

               3. Органикалық  қосылыстардың молекулалық, құрылымдық формулалары.

       III. Қорытынды

       IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Қазіргі кезде  7 млн-нан астам органикалық қосылыстар белгілі. Оларды жіктеуге негізгі 2 әдіс қолданылады.

Көміртек тізбектерінің құрылысы  арқылы жіктеу

Функция топтардың табиғатына байланысты жіктеу

     Көміртек қанқасының құрылымына байланысты органикалық қосылыстардың бөлінуі төмендегі жүйеде берілген: Ациклды(ашық тізбекті), Циклды(тұйық тізбекті), қаныққан, қанықпаған, карбоциклді, гетероциклді.

Органикалық қосылыстардың жіктелуі: қатарлар, кластар.

Циклді және тұйық тізбекті қосылыстардың тізбектері тек көміртек атомдарынан құралса карбоциклді ал көміртек атомдарымен бірге циклді басқа элементтердің де атомдары азот, күкітр және т.б болса гетероциклді деп аталады.Карбоциклді және гетероциклді қосылыстар қаныққанда, қанықпағанда болуы мүмкін. Көміртек атомдарының арасында дара байланыстар болса,органикалық қосылыстар  қаныққан деп аталады. Ал қосылыстарда қос немесе 3 байланыс болса оларды  қанықпаған

деп аталады.Қаныққан және қанықпаған қосылыстар түзу немесе  тармақталған тізбек болады. Қазіргі кезде органикалық қосылыстар атауын жазғанда Кирас ережесін қолданылады. Пирас атауы кез келген органикалық қосылысқа атау берілетін жүйелі ереже болып табылады.Оның негізгі 1842 ж Ниневаза өткен химиялық қалдықтардың конгресіне салынды.Мұнан соң 1930ж Льежде өткен химиктердің XIX ғасырлары конгресінде қазіргі атауы жүйесі Перас ережесі қабылданды.Қосылыстардың атауын білу үшін ең алдымен бастауыш құру функциясын топ радикал көбейткіш тұруы тиіс. Көміртек атомының қосылу реті және байланыс сипатына байланысты болады.Қосылыстың аталуын білу үшін ең алдымен бастауыш құру, функционалдық топ, радикал моконт көбейткішінен тұрады.Оны беру үшін яғни атомдар қосылу реті және байланыс сипатына байланысты көміртек атомының арасында көбіне субъектінің байланысты болуы .Функционалдық топтар арқылы жіктеу кең тараған әдіске жатады.Заттардың қандай классқа жататын және олардың негізгі химиялық қасиеттерін сипаттайтын атомды немесе атомдар топтарын функциялық тортар деп атайды.  Функциялық топтарға қарай органикалық қосылыстар бірнеше класстарға бөлінеді.Қосылыстарды бір функциялық топ болса, оны монофункционалды бір түрге бірнеше функциялық топтары барларды полифункциялық  әртүрлі функциялық топтары болса гетерофункционалдық деп аталады.

[pic 2]

Қазіргі кезде органикалық қосылыстарды атау үшін халықаралық одақтың немесе қысқаша ИЮПАК жанына құрылған таза және қолданбалы химия жөніндегі комиссиялық ұсынған систематикалық номенклатурасы кезінен қолданылды. Осы ережеге сәйкес көптеген қосылыстарды атағанда рационалдық номенклатурамен қатар орынбасумен атаудыда қолдануға болады. Органикалық қосылыстардың физикалық және химиялық қасиеттері, ал химиялық құрамы кеңістік және электрондық құрылысымен қасиеттік түсіндіру үшін изомерлер және изомерия деген түсініктер қолданыладыИзомерия деп-бірдей химиялық құрамы бар заттардың құрылысының өзгешелігіне байланысты функциалық және химиялық қасиеті басқа болатын сипаттайтын химиялық құрылыс.Изомерлер деп сапалық және сандық құрылымдар мен молекулалық массасы бірдей, бірақ құрылыстары әр-түрлі соған сәйсек қасиеттеріде әр-түрлі заттарды айтады.