Аминқышқылдар
Автор: Aruka_sabitovna • Сентябрь 20, 2020 • Лекция • 2,968 Слов (12 Страниц) • 1,872 Просмотры
3.1. Аминқышқылдар
- Аминоқышқылдар (АМҚ) - радикалындағы бір немесе бірнеше сутегі атомдарын аминотоптар (-NH2) орынбасқан, карбон қышқылдарының туындылары.
- АМҚ жалпы формуласы:
[pic 1] немесе α-АМҚ [pic 2]
[pic 3]
Сурет 3.1. α-Амин қышқылдарының молекулалық формуласы
АМҚ молекуласында бірнеше амин -NH2 (негіздік қасиет) және карбоксил –COOH (қышқылдық қасиет) топтары бола алады. АМҚ - амин топтарының орнын әріппен белгілеп карбон қышқылдарына байланысты атайды, ИЮПАК бойынша атауында амин топтарының орнын санмен белгілеп атайды және шығу тарихы бойынша тривиалды атаулар беріледі.
Кесте 3.1. Амин қышқылдарының номенклатурасы
формула | Карбон қышқылдарына байланысты атауы. | ИЮПАК бойынша атауы. | Тривиальды атауы |
[pic 4] | Аминосірке қышқылы | Аминоэтан қышқылы | Глицин, гликокол |
[pic 5] | α-аминопропион қышқылы. | 2-аминопропан қышқылы. | аланин |
[pic 6] | β-аминопропион қышқылы | 3-аминопропан қышқылы | Бета-аланин |
[pic 7] | γ-май қышқылы. | 3-аминобутан қышқылы | - |
[pic 8] | α-амино-β-гидроксимай қышқылы. | 2-амино-3-гидроксибутан қышқылы | треонин |
[pic 9] | α-Аминоянтарь қышқылы. | 2-аминобутанди қышқылы | Аспарагин қышқылы |
α-Аминоқышқылдарының жіктелуі.
1. Амин және карбоксил топтарының саны бойынша бөледі:
1.1. моноаминокарбон қышқылы: глицирин, валин, тирозин
1.2. моноаминодикарбон қышқылы: глутамин қышқылы, аспарагин қышқылы
1.3. диаминомонокарбон қышқылы: лизин, аргинин
2. Радикалдағы функционалдық топтын болуына байланысты
2.1. гидроксиамино қышқылы: серин, треонин
2.2. күкірт құрамдыАМҚ: метионин, цистейн, цистин.
3. Радикалдың табиғаты бойынша:
3.1. алифаттың АМҚ: глицин, аланин, лейцин
3.2. араматтың АМҚ: фенилаланин, тироозин
3.3. гетероциклды араматты АМҚ: триптофон, гистидин
3.4. гетероциклды АМҚ: пролин, гидроксипролин
[pic 10]
Сурет 3.2. Биологиялық маңызы зор 20 амин қышқылдарының формулалары
Кесте 3.2. Амин қышқылдарының атаулары
Амин қышқылдарының атаулары | Амин қышқылдарының қысқаша атаулары | Амин қышқылдарының атаулары | Амин қышқылдарының қысқаша атаулары |
Глицин | Гли | Треонин | Тре |
Аланин | Ала | Цистеин | Цис |
Валин | Вал | Метионин | Мет |
Изолейцин | Иле | Аспарагин қышқылы | Асп |
Лейцин | Лей | Аспарагин | Асн |
Пролин | Про | Глутамин қышқылы | Глу |
Серин | Сер | Глутамин | Глн |
Стереоизомерия. АМҚ изомериясы гидроксиқышқылдың изомериясына ұқсас. Оны функционалдық топтың орналасуына және көмірсутек қанқасының құрылысына байланысты бөледі. Ақуыздардың құрамына кіретін (глициннен басқасы) барлық α-АМҚ оптикалық активті заттар болып табылады, өйткені ассиметриялық көміртегі атомы бар.
...