Физика пәнінен оқушының шығармашылығын дамытуда моделдеудің тиімділгі

Бухарбаева Д.Е.

Алматы облысы

Жамбыл ауданы Қарасу  ОМ

физика пәні мұғалімі

Физика пәнінен оқушының шығармашылығын дамытуда моделдеудің тиімділгі

Аннотация: Мақала физика сабағында оқушылардың танымдылық-шығармашылық  құзыреттілігін дамыту және функционалдық сауаттылығын қалыптастыру үшін қолжетімді құралдардың көмегімен сабақтың түрлі кезеңінде  модель құрастыру арқылы физика пәнінің теориясы мен практикасын тиімді меңгертудің жолдары ұсынылған.

Аннотация: В статье представлены пути эффективного овладения теорией и практикой физики путем построения моделей на различных этапах урока с помощью доступных средств для развития познавательно-творческой компетентности и формирования функциональной грамотности учащихся на уроке физики.

Annotation: The article presents ways to effectively master the theory and practice of physics by building models at different stages of the lesson with the help of available tools for the development of cognitive and creative competence and the formation of functional literacy of students in the physics lesson.

Түйінді сөздер:оқушы шығармашылығы;  модел құрастыру;  фунуционалдық сауаттылық; әдіс-тәсілдер.

Бүгінгі таңда жер жүзінде білім саласындағы саясаткерлер мен мұғалімдер үшін ең маңызды болып отырғаны-«ХХI ғасырда нені оқыту керек және ХХI ғасырға оқушыларды қалай дайындайды?» деген мәселе. Заманауи тәсілдің ең негізгі ерекшелігі - оқушылардың алған білімдерін жай ғана иеленіп қоймай, оларды орынды жерде қолдана білуіне басты назар аудару болып табылады, ал ХХI ғасырда талап етілетін дағдылардың мәні осында.

Оқушының тұлға ретінде қалыптасуы белсенділік арқылы жүзеге асады. Яғни оқушы мектеп қабырғасында алған білімдерін өмірде қолдана білсе ғана ол табысты бола алады. Мұғалім – бағыт беруші, ұйымдастырушы. Осы мақсатта мен өз сабағымды «модель жасау» негізінде өткізмін. Функционалдық сауаттылықтың негізгі міндеті - мұғалім баланы оқыта отырып, оның еркіндігін, белсенділігін, шығармашылық тұрғыда ойлауын қалыптастырып және де баланың өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландыру. Физика ғылымының ілгерілеген алғы шебін былай қойғанда, тіпті оның күнбе - күнгі тұрмыста жан - жақты орын тебе бастаған салаларын функционалдық сауаттылығы бар оқушылар еркін бойлап алуы керек.Осы мәселелерді терең ұғына отырып өз еңбек тәжірибемдегі  әдістемелік тақырыпты  «Оқушыларды физикалық құбылыстарды модельдеуге үйрету» деп алып одан шығатын проблема: физика пәнінен модельдеу әдісімен есеп шығару арқылы кеңістік ойлау дағдысын қалай қалыптастыруға болады? Физика сабақтарын оқытуда құбылыстарды модельдеуді  қалай жүзеге асыруға болады?. Олай болса шығармашыл тұлғаны қалыптастыру үшін әр сабағымызда біз тек оқулық шеңберіндегі білімді үйретумен шектеліп қана қоймай, кең түрде әр баланың талабына, деңгейіне сай жұмыстарды саралап, ыңғайластыруымыз керек.

Осы мәселелерді терең ұғына оқушылардың функционалдық сауаттылығын арттыруды «Физика пәнінен оқушының шығармашылығын дамытуда моделдеудің тиімділігі» сабақтың сапасын арттыру мақсатында жұмыс жасаймын.

Негізгі бөлім:

«Қазақстан Республикасында білімді және ғылымды дамудың 2016-2019 жылдарға мемлекеттік бағдарламасының» басты мақсаттарының бірі жалпы білім берудің мазмұнын жаңарту болып табылады. Бұл оқудың кұзіреттілікке бағдарланған оқыту моделіне біртіндеп өтуге жағдай жасайтын білім беру жүйесінін дамыту бағдарламасын әзірлеуді және жүзеге асыруды талап етеді.  Іс- тәжірибеме енгізуді 2017-2018 жылдан бастадым. Іс –тәжіибемді зерттеу негізінде 7 «А» сыныбын фокус класс ретінде алынды.  Оқу бағдарламасына сай 7-8 сыныпта физика пәні аптасына 2 рет жүргізіледі. Мұғалімнің көшбасшылық қабілеті ең бірінші сабаққа даярлықтан басталады, яғни, өтілетін сабақтың жоспарын құру, оны өткізу әдістемесі, оқушылардың қабілеттерін, жас ерекшеліктерін ескере отырып, иллюстрация, техникалық құралдарды, дидактикалық материалдарды пайдалану. Ал, көшбасшылық қабілеттер шығармашылық елес, шығармашылық ойлау арқылы жүзеге асады. 7 сыныптан 11 сыныпқа дейін «жоғары деңгейде» оқып келген бала тест тапсырғанда төмен балл көрсеткішті көрсетіп отырады.  Зерттеу жұмыстарын бақылау, қадағалау, сұхбат, сауалнамалар жүргіземін. Нақты жоспар құру. Кері байланыс жүргізу арқылы жүзеге асырамын.  Зерттеу барысында мен оқушының алған  білімінің уақытша екеніне  көз жеткіздім. Осы мәселені шешу жолдарын қарастыра бастадым. Сабақтарда тақырып бойынша  қарапайым  эксперимент және құбылыстарды видео, слайд арқылы көрсете  бастадым. Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру үшін оқытуда   көптеген модель жасаудың түрімен таныстырдым.