Деректер қоры жүйесінің даму тарихы, міндеттері мен атқаратын қызметі

Дәріс 1. Деректер қоры жүйесінің даму тарихы, міндеттері мен атқаратын қызметі.

Жоспар:

1. Мәліметтер қоры теориясының негізгі түсініктері

2. Мәліметтер қорының пайда болу тарихы

3. Мәліметтер қорының даму тарихы

4. Мәліметтер қорының классификациясы

Компьютерлер есептеу есептерін шешу үшін жасалды, бірақ уақыт өте келе олар құжаттарды, дәлірек айтқанда, олардағы ақпаратты өңдеуге арналған жүйелерді құру үшін көбірек қолданыла бастады. Мұндай жүйелер әдетте ақпараттық жүйелер деп аталады.

Ақпараттық жүйелердің келесі мүмкіндіктері бар:

• олардың жұмысын қамтамасыз ету үшін салыстырмалы түрде төмен есептеу қуаты қажет

• олар пайдаланатын деректер күрделі

• жүйені кезекті іске қосу арасында деректерді сақтау құралдары қажет, ...

Басқаша айтқанда, ақпараттық жүйе компьютер жадында сыртқы дүниенің динамикалық жаңартылған моделін бір репозиторий – мәліметтер қорын (МҚ) пайдалана отырып құруды талап етеді.

Пәндік аймақ – басқаруды және сайып келгенде, автоматтандыруды ұйымдастыру мақсатында зерттелетін нақты дүниенің бөлігі.

Мәліметтер қорының ерекшелігі деректердің олардың сипаттамасымен бірге сақталуын, ал қолданбалы бағдарламаларда деректердің сипаттамасының болмауын ескеру қажет. Пайдаланушы бағдарламаларынан тәуелсіз деректер әдетте метадеректер деп аталады. Бірқатар заманауи жүйелерде пайдаланушылар туралы ақпаратты, дисплей пішімдерін, деректерге қол жеткізу статистикасын және басқа ақпаратты қамтитын метадеректер дерекқор сөздігінде сақталады.

Сонымен, мәліметтер қорын басқару жүйесі (МҚБЖ) ақпараттық жүйенің ең маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. Ақпараттық жүйені құру және басқару үшін МҚБЖ алгоритмдік тілде бағдарлама жасау үшін аудармашы қажет болғандай қажет.

ДҚБЖ негізгі функциялары:

• сыртқы жадтағы мәліметтерді басқару (дискілерде);

• ЖЖҚ-да мәліметтерді басқару;

• өзгерістерді тіркеу және қателерден кейін мәліметтер базасын қалпына келтіру;

• деректер қоры тілдеріне қызмет көрсету (деректерді анықтау тілі, деректерді өңдеу тілі).

Мәліметтер қорының тарихы

Есептеу техникасының тарихында оны қолданудың екі негізгі бағытының дамуын байқауға болады.

Бірінші бағыт – тым ұзақ немесе қолмен орындау мүмкін емес сандық есептеулерді орындау үшін компьютерлік технологияны қолдану. Есептеуіш техниканы қолданудың бұл саласына тән ерекшелігі құрылымы жағынан қарапайым, көлемі салыстырмалы түрде шағын деректерге қолданылатын күрделі өңдеу алгоритмдерінің болуы болып табылады.

Екінші бағыт – автоматты немесе автоматтандырылған ақпараттық жүйелерде компьютерлік технологияны қолдану.

Ақпараттық жүйе – бұл келесі функцияларды қамтамасыз ететін бағдарламалық-аппараттық кешен:

1. компьютер жадында ақпаратты қауіпсіз сақтау;

2. ақпаратты қолданбалы түрлендірулер мен есептеулерді орындау;

3. пайдаланушыларға ыңғайлы және үйренуге оңай интерфейсті қамтамасыз ету.

Әдетте мұндай жүйелер өте күрделі құрылымы бар үлкен көлемдегі ақпаратпен жұмыс істейді.

Ақпараттық жүйелерді дамытудағы маңызды қадам файлдарды басқарудың орталықтандырылған жүйелерін пайдалануға көшу болды. Қолданбалы бағдарлама тұрғысынан файл - жазуға және оқуға болатын сыртқы жадтың атаулы аймағы. Файлдарды атау ережелері, файлда сақталған деректерге қол жеткізу жолы және бұл деректердің құрылымы нақты файлдарды басқару жүйесіне және мүмкін файл түріне байланысты. Файлдарды басқару жүйесі сыртқы жадты бөлуді, файл атауларын сыртқы жадтағы сәйкес адрестермен салыстыруды және деректерге қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

Пайдаланушылар файлды жазбалардың сызықтық тізбегі ретінде көреді және онда бірнеше стандартты операцияларды орындай алады:

• файлды құру (қажетті түрі мен өлшемі);

• бұрын жасалған файлды ашу;

• файлдан кейбір жазбаларды оқу (ағымдағы, келесі, алдыңғы, бірінші, соңғы);

• ағымдағы жазбаның орнына файлға жаңа жазба жазыңыз, файлдың соңына жаңа жазба қосыңыз.

Әртүрлі файлдық жүйелерде бұл операциялар сәл өзгеше болуы мүмкін, бірақ олардың жалпы мағынасы бірдей болды.

Ең бастысы, файл жазбасының құрылымы онымен жұмыс істейтін бағдарламаға ғана белгілі болды, файлдарды басқару жүйесі оны білмеді. Сондықтан файлдан кейбір ақпаратты алу үшін файл жазбасының құрылымын битке дейін дәл білу қажет болды. Файлмен жұмыс істейтін әрбір бағдарламаның ішінде осы файлдың құрылымына сәйкес келетін деректер құрылымы болуы керек. Сондықтан файл құрылымын өзгерту кезінде программаның құрылымын өзгерту қажет болды және бұл жаңа компиляцияны қажет етті, яғни программаны орындалатын машина кодтарына аудару процесі. Бұл жағдай бағдарламалардың деректерге тәуелділігі ретінде сипатталды. Ақпараттық жүйелер әр түрлі пайдаланушылардың (бағдарламалардың) үлкен санының болуымен сипатталады, олардың әрқайсысында бір файлдарда сақталған ақпаратты өңдеудің өзіндік нақты алгоритмдері бар. Бір бағдарлама үшін қажет болған файл құрылымын өзгерту бір файлмен жұмыс істейтін барлық басқа бағдарламаларды түзетуді және қайта құрастыруды және қосымша жөндеуді қажет етті. Бұл ақпаратты сақтау мен басқарудың жаңа жүйелерін құруға түрткі болған файлдық жүйелердің бірінші елеулі кемшілігі болды.