Қолданушы анықтайтын мәліметтер типтері. Типтердің атын өзгерту. Құрылымдар. Біріктірулер

Дәріс 3.

Дәріс түрі: Мәселелік дәріс

Дәріс тақырыбы: Қолданушы анықтайтын мәліметтер типтері. Типтердің атын өзгерту. Құрылымдар. Біріктірулер.

Өрнектер және меншіктеу. Си тілінің операциялары .Си тілінің операторлары. Шартты оператор

Дәріс мақсаты: С++ тілінде арифметикалық өрнектерді жазуды үйрену, тілдің  негізгі операторлар түрлерін білу, тармақталған құрылымды алгоритмдерді программалауды білу

Дәріс жоспары

• Өрнектер
• Операциялар
• Си тілінің операторлары.
• Шартты оператор

   Өрнектер

            Түрлі айнымалылардың,  тұрақтылар  мен операция символдарының қандай да болмасын бір жинақ түрінде жазылуы өрнек деп аталады. Си тілінде өрнек соңына нүктелі үтір (;) символы қойылып жазылады. Осы түрде жазылған өрнек не функция оператор делінеді. Мысалы, операторлар:

           Z= (3* x+y +5);

           y= sin (x);

           Сипаттаманың соңына  да нүктелі үтір қойылып жазылады, сондықтан ол да оператор .

Мысалы: float  y,  z;  сипаттамасы – оператор. Бір символдық оператор мәні бір не бірнеше  қатарларда жазылуы мүмкін, тек онда пайдаланатын символдар саны байтпен көрсетілген аралықтан  аспаса болғаны.

            Функция  да  С және С++ тілдерінде түрлі ұғымды  білдіреді.

           Мысалы:

1. блок басында сипатталатын айнымалы;
2. программа ішінде орындалатын  блок;
3. арнайы ат беріліп , кітапханада мәнін есептейтін ішкі программа бойынша жазылып сақталған функция, ( мысалы, sin(), sgrt(),  т.б.).

Мысалдар:

int radius (x);  -тип, функция аты және аргумент

{  

   операторлар – құрама оператор – функция

}

float x,y   - тип, айнымалылар аттары. Сипаттамаға  

                   сәйкес   x,  y   айнымалыларының мәндері  үшін алты мәндік  ондық цифрлар 

                   алынады.  

Y=sin (6.5)+3; -  оператор; , sin() функциясының мәні үшін   арнайы стандартты   кітапхана  шақырылып, мәні автоматты түрде есептеледі.

   (Си тілінде тригонометриялық функциялардың мәндері радиан арқылы өлшенеді ).  

         Мұндағы  ескеретін жайт : соңғы өрнек – оператор. Оның соңына қойылған  қойылатын     нүктені үтір алып тасталған кезде қалған бөлігі (y=sin (6.5)+ 3) функция , ал sin () –осы  функция ішіндегі стандартты функция . sin (6.5)- өрнегі функцияны шақыру деп аталады.

Операциялар

      Си, С++ тілдерінде пайдаланылатын негізгі операциялар арифметикалық, қатыс, логикалық, меншіктеу, биттік және шарт.

      Арифметикалық операциялар

      Егер операндтар бір типті болса, алдыңғы үш операция басқа алгоритмдік тілдердегі операциялар сияқты пайдаланылады.

      Бүтін  типті  айнымалылардың  мәндерін  бөлу (/) операциясының  нәтижесі  де  бүтін типті (int) бірақ  ерекшелігі - бұл  операция  нәтижесінде  бөліндінің  тек  бүтін  бөлігі  шығарылады  да,  қалдық  алынып  тасталады. Мысалы, 17/3=5; -17/3=-5.  сондықтан программада кездескен бөлшектермен амал істеу кезінде оларды  float типі арқылы сипаттау керек. Мысалы,