Өзіміздің туған ауыл,аудан және қаламыздағы жер қоры туралы мәліметтер

                             Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

[pic 1]

                   Факультеті «Гелграфия және табиғатты пайдалану»

                   Кафедрасы «Георафия, Жерге орналастыру және кадастр»

СӨЖ

Тақырыбы: Өзіміздің туған ауыл,аудан және қаламыздағы жер қоры туралы мәліметтер

                                 Орындаған: Әбдіғапбар А.Ж

                                      Тексерген: Бектурганова А.Е

Алматы, 2021ж

Мазмұны

1. Түркістан облысының табиғи ортасы

2. Түркістан облысындағы табиғи мәселелер

3. Мақтарал оқиғасы

4. Қорытынды

Түркістан облысы (2018 жылы Н.Ә Назарбаевтың жарлығымен Оңтүстік Қазақстан облысынан Түркістан облысы болып өзгертілді ) Республикамыздың оңтүстік аймағында Қазығұрт, Қаратау, Өем жоталары мен Тұран ойпатының шығысында 117,3 мың шаршы шақырым аумақты алып жатыр. Облыстың оңтүстік бөлігінде Мырзашөл қуаң даласы Солтүстігінде Бетпақдала шөлді даласы орналасқан. Сотүстік пен оңтүстік қиырының арасы  600 шақырымды құрайды.  

         Түркістан облысының табиғат жағдайына келетін болсақ жазық жерлерге күн сәулесі таралуы жоғары ал климаты шұғыл континентті болып  келеді. Түркістан облысының қысы жылы, қары аз ал жазы құрғақ ыстық болып келеді. Негізінен облыстың көп бөлігінде жауын-шашын мөлшері аз.

        Облыс аумағы шөл зонасының оңтүстігінде орналасқан. Жер бетінің әр түрлі болып келуі оның климатына ғана әсер етіп қоймай сонымен қатар топырағының қалыптасуына да әсер етеді. Осыған байланысты біз Түркістан облысының топырағын таулы аймақтың және жазықты аймақтың топырағы дп бөліп қарастыра аламыз. Топырақ жамылғысы табиғаттың зоналық заңына сәйкес таралатындықтан біз облыс аумағының талы жерлерінде салқын Альпілік топырақтарды ал тау бөктерінде түрлі қоңыр және сұр топырақтарды, жазық аумақтардан сарықұба, ойық жазық аумақтардан тақыр топырақтар мен ірі құмды алаптарды кездестіреміз. Зерттеулер нәтижесінде облыс аумағында 130-ға жуық топырақ түрі бар екені анықталды.

        Еліміздің оңтүстік аймағының топырағы антропогендік өзгерістерге шыдамсыз және қайта қалпына келуге әлсіз болып келеді.

        Сус эрозясы негізінен үлкен шығындарға алып келеді: топырақтың беткі қабатының шайылуы кейде гектарына жүздеген тоннаға жетуі мүмкін. Зертеулере сүйенсек бұл эрозия қар ерінен туындаған эрозияға қарағанда 40-42% - ға көп шығын алып келеді. Бұл шығын болға су жақын жердегі жер асты суының деңгейінің көтерілуіне алып келеді. Нәтижесінде топырақтың тұздылығы аотып, рельеф қабатында тұзды көлдің пайда болуына әсер етеді. Топырақтың тұздану нәтижесінде көптеген жерлердің өнімділік көлемі қысқарғанын байқауға болады.

        Тұздалған жер көлемі Түркістан облысы бойынша  2,2 млн гектарға жетіп, Республика көлемінде 4-ші орында тұр. Су эрозиясы Түркістан облысы көлемінде 0,9 млн гектарға тең.

        Облыс көлемінде 13 аудан сонымен қатар 3 қалалық әкімдік аумақ бар. Жалпы Түпкісан облысында 826, ауыл 8 кент бар.

        Облыстың жалпы жер көлемі 11609,5 гектар, соның:

430,9 мың гектары ерекше табиғи қорғаудағы аймақтарға

3010,3 мың га орман қорына

134,5 мың га су қоры

2934,4 мың гектар босалқы жерлер көлемі.

Облыстың 0,9 га жері өзбекстан мемлекетінің территориясында орналасқан.

        Түркістан облысында 4209,6 мың га жер ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлер. Бұл жердің:

107,8 мың га – тыңайған жер;

3030,2 мың га – жайылымдық жер;

857,2 мың га – егістік жер;

69,3 мың га – шабындық жер;

28 мың га – көп жылдық екпелер;

Осы ауыл шаруашылығына арналған жерді жалпы саны 87663 жер пайдаланушы әр түрлі ауыл шаруашылығы мақсатында пайдалануда.

Нақтылап айтатын болсақ:

2261,3 мың га – шаруа қожалықтары

1870,7 мың га – мемлекеттік емес ауылшаруашылық заңды тұлғалары

695,4мың га – ауыл шаруашылық өндірістік кооперативтер