Парламенттің құқықтық жағдайы

                                                   Орал-2019

Жоспар

Кіріспе.......................................................................................................................3

1тарау.Шет елдердегі Парламент...........................................................................41.1.Парламенттің құрылу тәртібі...................................................................41.2.Парламент депутаттарының құқықтық мәртебесі.................................61.3.Парламент қызметін ұйымдастыру.........................................................8

2тарау. Парламенттің құқықтық жағдайы......... ................................................10

        2.1.Конституциялық құзыретті бекіту.........................................................10

        2.2.Парламенттің заңнамалық құқықтары..................................................12

        2.3.Парламенттік бақылау............................................................................14

Қорытынды............................................................................................................16

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі........................................................................17

Кіріспе

Парламент - жалпы ұлттық өкiлдi орган. Парламенттiң дамуы. Қазiргi уақыттағы Парламент және парламентаризм. Парламент нысанының әр алуандылығы. Парламенттiң қалыптасу тәртiбi. Депутаттың құқықтық мәртебесi. Депутаттықмандаттыңмазмұны. Императивтiмандат жәнееркiн мандат. Иммунитет және индемнитет. Интерпелляция. Парламент құрылымы. Екiпалаталықпарламент жәнепалаталардыңқұқықтықжағдайыныңерекшелiктерi. Теңқұқылыпалатасы бар екiпалаталыПарламенттер (АҚШ-тағы Сенат жәнеөкiлдерпалатасы). ИспанияныңСенат жәнедепутаттарпалатасы. Теңқұқылыемеспалаталары бар екiпалаталыпарламенттер (Ұлыбританияныңқауымпалатасыжәнелордтарпалатасы, Жапонияпарламентiнiңөкiлдерпалатасыжәне штат кеңесi). Парламент қызметiнiңнегiзгiбағыттары. Парламенттiңөкiлеттiккөлемiнеқарайбөлiнуi: абсолюттiшектелген, абсолюттiшектелмеген, декоративтiк.

ГФР парламентiнiң 2 палаталыққұрылымыныңөзiндiкерекшелiктерi. Жоғарғы палата рөлiнiңжалпысипаттамасы. Бiрпалаталыпарламенттер. Парламент құзiретiнiңнегiздерiжәне оны анықтаутәсiлдерi. Парламент қызметiнiңтәртiбi, жәйжәнетөтеншесессиялары. Парламент қабылдайтыннормативтiкактiлер. АҚШ, Ұлыбритания, Индияныңпарламенттiктәжiрибесiндегiжекежәнебұқаралықбилльдер. Қаржылықзаңдар. Парламент қабылдайтынбасқа да заңдаржәнеолардыңтүрлерi, қаулылар, үндеулержәнет.б. Парламентегiзаңшығарупроцесi.

Заңшығарусатылары. Парламенттiкелдердегiүкiметтiңқызметiнепарламентiтiкбақылаужасау. Сенiмжәнесенiмсiздiктаныту (вотумы).

Заң шығарушылық билiк – жалпы мемлекеттiк өкiлеттiк органмен, ал федерацияның субъектiлерiнде, саяси сипаттағы автономияларда - жергiлiктi заң шығарушы органдармен жүзеге асырылады. Жалпымемлекеттiкөкiлеттiк орган әртүрлiатауға (ұлттық, Халықтық, Мемлекеттiкжиылыс, конгресс, меджилисжәнет.с.с.) ие бола алады, бiрақолардыжалпыатау парламент депбекiтiлдi.

Парламенттiң отаны – Англия болып саналғанмен, оның шығу тегi Ежелгi Греция, Ежелгi Римдегi өкiлдiк органдар, Еуропаның орта ғасырдың басындағы ауқатты өкiлдiк мекеме болса, ал қазiргi парламент 13-14 ғғ. Англиядағыкорольдiңбилiгiнiңiрiфеодалдардың, iрiдiнбасыларының, қалаөкiлдерiнiңжиналысыменшектелуiменбайланысады.

Олтарихижәнесаясижағдайларғабайланыстыдамыды. Мысалы: Ұлыбританиядажоғарыдеңгейде, ал АҚШ, Франциядатөмендеңгейдегiсипатқаиеболады.

1тарау.Шетелдердегі Парламент

1.1.Парламенттің құрылу тәртібі

Парламенттердің құрылу реттері, әрине, олардың ең алдымен құрылымына байланысты болады. Мысалы, бикамерикалық парламенттердің төменгі палаталаыры мен бір палаталы парламенттер іс жүзінде барлық елдерде тікелей сайлау арқылы, яғни, тұрғындардың тікелей дауыс берулері арқылы сайланады. Ал, жоғарғы палаталардың құрылу тәртібініің біраз ерекшеліктері бар әрі оның төменгі палаталардың құрылу тәсілдерінен өз айырмашылығы бар. Төменде, сол ерекшеліктердің негізгілері жайлы айтып өтейік.