Колданбалы дене

Колданбалы дене мәдениетi кәсiптiк және әскери деп екiге бөлiнедi. Ол емiрге, келешек мамандыкка өте кажет кешендi кимыл-әрекеттерді игеру, дене тәрбиесі арқылы өз мамандықтарын (әскери де, азаматтық та) жаксы менгеру, терең түсінуге багытталады.

Әскери іс, мысалы, мақсатты турде жаяу әскер машинасының операторларынын нәзiк козгалыс координациясын дамыту үшiн дене дайындыгы табысты қолданылады. Дене жаттыгулардын курсынан кейiн автоколiк жүргiзушiсiнде сезiну реакциясы едәуiр томендейді, жолда шаршагыштық азаяды. Қозғалыс қауiпсiздiгiннiң жоғарлауына септігі тиеді.

Кейбiр мамандықтарда бастапқы дене дайындығынсыз мулде болмайды. Ғарышкерлер, мысалы, Ғарыштык ушу кезiнде салмақсыздық жағдайда арекет ету дағдысын тәрбиелеу алдын ала арнайы тренажерларда қарқынды жаттығуда. бассейнде су астындагы калыпта, арнайы ушак кабиналарында толыктай еркiндiк жагдайын талап етедi, белгiленген уакыт аралыгында дога бойынша шугыл бурылыстын темендеуiн орындайды. Бул жаттыгулардын комегімен жасанды салмаксыздык жасалады.

Сауықтыру дене мәдениеті-емдiк және денсаулык ныгайту дене мәдениетi деп бөлiнедi. Емдік дене мәдениетiнiн максаты адам ағзасы мүшелерінің ауырып, уакытша жогалтып алган кызметтiк мүмкiншiлiктерiн дене жаттыгулары арқылы қалпына келтіру. Денсаулық ныгайту дене мәдениеті- денсаулықты ныгайтуга. жаттығушылар ағзасынын жумыс iстеу қабылетін арттыруға қызмет етеді. Сабақ арасында, жұмыста (сергіту сәттері, ендiрiстiк гимнастика, дене жаттыгулары) кунделiктi тұрмыста (таңертенгі бой жазу, өз бетімен жаттықтыру сабактары, серуендеу, саяхат, жорық т.б.) колданылады.

Дене тәрбиесі - дене мәдениетiнiн әрекетті бір саласы, тәрбиенiң түрi. Онын ерекшеліктері қозғалысқа уйрету, дене қуаты қасиеттерін тәрбиелеу, дене тәрбиесі мен спорт саласында теориялык бiлiм беру.

Дене куаты дайындығы дегенiмiз әртүрлі әрекеттердiң әскери, спорт, өнеркәсіп талабына сай дамытылган дене куаты касиеттерінің, кимыл дагдысының нәтижесі. Ол жалпы және арнайы дене куаты дайындыгы деп белiнедi. Жалпы дене куаты дайындығы жалпы әртүрлi әрекет түрлерiне багытталган дене тәрбиесi үрдісі. Арнайы дене куаты дайындыгы дегенiмiз - арнайы бiр спорт немесе кәсiп турiне қарай багытталган дене тәрбиесi үрдiсi.