Қазақстан Республикасы Конституциясының дамуының негiзгi кезеңдерi

Қазақстан Республикасы білім және ғылым  министрлігі

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

«Заң факультет»

«Азаматтық құқық және азаматтық іс жүргізу, еңбек құқығы кафедрасы»

                                                   [pic 1]

Реферат

Тақырыбы: « Қазақстан Республикасы Конституциясының дамуының негiзгi кезеңдерi»

                                      Орындаған:

                                      Топ:

                                      Қабылдаған:

Алматы, 2024

Жоспар:

I Кіріспе

Мемлекет үшін Конституцияның маңызы

II Бірінші кезең: 1991-1993 жж.

1 Қазақстанның тәуелсіздігі

  2 1978 жылғы Қазақ КСР Конституциясы

III Екінші кезең: 1993 жылғы Конституция

    Конституция құру себептері

    Негізгі қағидалар мен азаматтардың құқықтарын қамтамасыз ету

IV Үшінші кезең: 1995 жылғы Конституция

    Президенттік биліктің нығаюы

    Сот жүйесінің реформалары мен құқықтарды қорғау

V Ұлтаралық бейбітшілік

    Теңдік пен мәдени құқықтарды қорғау қағидалары.

VI Конституцияға түзетулер

    2007, 2011, 2017 және 2022 жылғы өзгерістер.

VII Қорытынды

   Конституцияның Қазақстанның тұрақтылығы мен дамуына рөлі.

VIII Әдебиеттер тізімі

Қазақстан Конституциясы құқықтық жүйені, мемлекеттік құрылысты және мемлекеттің жұмыс істеу негіздерін айқындайтын іргелі құжат болып табылады. 1991 жылы тәуелсіздік алғаннан кейінгі Қазақстандағы конституциялық процестің тарихы үш кезеңге бөлінеді: 1991-1993 жылдар, 1993-1995 жылдар және 1995 жыл осы уақытқа дейін.

№ 1 кезең: 1991-1993 жж-1978 жылғы Қазақ КСР Конституциясы және Тәуелсіздіктің басталуы

Бірінші кезең Қазақстанның тәуелсіздігін жариялау сәтімен және егемен мемлекеттің қалыптасу кезеңімен байланысты. 1991 жылы КСРО ыдырағаннан кейін Қазақстан Кеңес заманында қабылданған және социалистік құрылым қағидаттарына негізделген 1978 жылғы Қазақ КСР Конституциясының күшінде қалды.

Алайда, 1991 жылдың желтоқсанында тәуелсіздік жарияланғаннан кейін бұл Конституцияны жаңа жағдайларға, соның ішінде нарықтық экономика мен көппартиялық жүйеге бейімдеу қажеттілігі туындады. Осы кезеңде 1978 жылғы Конституция айтарлықтай қайта қаралды және бірқатар түзетулерге ұшырады:

- Қазақстанның егемендігі бекітілді;

- Адам құқықтары мен саяси жүйеге байланысты жаңа нормалар енгізілді;

- Меншік мәселелеріне назар күшейіп, нарықтық қатынастарға көшу басталды.

Соған қарамастан, мемлекеттік биліктің негізгі принциптері мен құрылымы өзгеріссіз қалды – Коммунистік партияның күші сақталды және ескі билік институттары кеңестік үлгіде жұмыс істей берді.

№ 2 кезең: 1993 жылғы Конституция

1993 жылы 15 қаңтарда тәуелсіз Қазақстанның алғашқы Конституциясы қабылданды. Ол егеменді мемлекеттің қалыптасуына негіз болған негізгі құқықтық құжатқа айналды.

Тәуелсіз Қазақстанның алғашқы Конституциясын құруға алып келген негізгі себептер:

1. Тәуелсіздік алу және КСРО құрамынан шығу

1991 жылы Қазақстан, басқа кеңестік республикалар сияқты, КСРО ыдырағаннан кейін Тәуелсіз мемлекет болды. Мемлекет 1978 жылғы Қазақ КСР Конституциясына енгізілген құқықтық негіз жаңа шындыққа сәйкес келмейтін жағдайға тап болды. Бұл конституция Коммунистік партияның басым рөлі мен социалистік мемлекет принциптеріне негізделген. Жаңа Тәуелсіз Қазақстан үшін егемендікті бекітетін, мемлекеттік тәуелсіздік үшін құқықтық база құратын және биліктің жаңа институттарын құратын конституция талап етілді.