Саясаттанудың негізгі парадигмаларын салыстырмалы талдау

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ

ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

                       Экономика және Бизнес Жоғары мектебі

                             Бизнес – технология кафедрасы

        [pic 1]

СӨЖ

Тақырыбы: Саясаттанудың негізгі парадигмаларын салыстырмалы талдау

Оқытушы: Іңкәрбаев Е.Т

                 Студент: Рымбекова Камилла

Мамандығы: Логистика

Алматы, 2023

Жоспар:

1. Саясаттану іліміне кіріспе
2. Саясаттану парадигмалары

1. Теологиялық парадигма
2. Натуралисттік парадигма
3. Әлеуметтік парадигма
4. Рационалды-сыни парадигма

1. Қорытынды

Эссе

 Саясаттанудың негізгі парадигмаларын салыстырмалы талдау

Саясат - бұл адамдар арасындағы билік пен қоғамды басқарудың нақты мәселелері бойынша қоғамдық қатынастардың, адамдардың іс-әрекетінің, мінез-құлқының, көзқарастарының және әртүрлі байланыстарының алуан түрлі әлемі. Саясат әлемінің шекарасын, оның шығу тегі мен құрамдас бөліктерін белгілеу үшін «қоғамның саяси саласы» ұғымы қолданылады. Қазіргі тілде «саясат» ұғымы ежелгі грек тілінен (политика) шыққан және дәстүрлі түрде мемлекеттік және қоғамдық істерді, адамдар, әлеуметтік топтар, халықтар, ұлттар мен мемлекеттер арасындағы қарым-қатынастарға байланысты қызмет саласын білдіреді.

Саяси сала – қоғам қызметінің ерекше саласы, онда адамдардың саяси қызметінің барлық алуан түрлілігі мен дамуының бастаулары жатыр, таптардың, басқа да әлеуметтік топтар мен топтардың, ұлттардың, ұлттардың, жеке адамдардың саяси мүдделері жүзеге асырылады. саяси қарым-қатынастар, іс-әрекеттер мен әрекеттердің нысаны (мінез-құлық). Менің ойымша, саясаттың негізгі қызметі – әртүрлі күштердің мүдделерінің тепе-теңдігін табу арқылы қоғамның тұтастығы мен саяси тұрақтылығын қамтамасыз ету,сонымен қатар, қоғамдағы әртүрлі салаларын біріктіру.Саясат туралы білімдер жиынтығы саяси ғылымдарда ұсынылған. Саясаттану – саяси билік пен басқару, саяси қатынастар мен процестердің даму заңдылықтары мен ерекшеліктері, саяси институттар мен жүйелердің қызметі, әртүрлі өркениеттік, мәдени және уақытша өлшемдегі адамдардың саяси мінез-құлқы мен қызметі туралы ғылым. Бұл саясат, оның жеке адаммен және қоғаммен өзара әрекеті туралы біртұтас, тұтас ғылым.

Саясатты талдау мен түсіндірудің нақты тәсілдерінің жалпылама сипаттамасы үшін парадигма ұғымы қолданылады. «Парадигма» ұғымын ғылым ғылымына 1960 жылдары американдық ғылым тарихшысы Т.Кун енгізді. Оның көзқарасы бойынша, парадигма саясатты зерттеудің бағытын белгілейді, соған сәйкес зерттеуші дәстүрлерге, саяси теориялар мен идеяларға сүйене отырып, белгілі бір мәселені шешеді.Саясаттың ғылыми білімін дамытудың логикалық моделі, ғалым Кунның пікірінше, парадигманың дәйекті ауысу процесі: қабылданған парадигмаға қарсы келетін фактілердің жинақталуы, жаңа бәсекелес теорияларды алға жылжыту, олардың біреуінің жеңіске жетуі және түрленуі. Саясаттану тарихын парадигмалардың үнемі жаңарып, байып отыру тарихы деп айта аламыз. Олай болса, парадигма – шындықты қабылдау және түсіндіру жолдарын анықтайтын ерекше логикалық, психикалық модель деген шешімге келуге болады. Немесе: парадигма – бұл көзқарастар жүйесі, белгілі бір теория, оның көмегімен белгілі бір құбылыстарды түсінуге болады. Және көптеген теориялар мен көзқарастар жүйесі болғандықтан, саясаттанудың бірнеше негізгі әдістері бар.Парадигмалардағы айырмашылықтардың негізінде саясатты табиғаттан тыс қағидалар, табиғи және әлеуметтік факторлар арқылы немесе тиісті саяси және ішкі саяси факторлар арқылы түсіндіру тәссілдері жатыр. Парадигмалардың төрт топқа бөліп қарастырамыз: теологиялық, натуралистік, әлеуметтік, рационалды-сынилық.