Саясаттанудың негізгі парадигмаларын салыстырмалы талдау

Орындаған: Қалмұханбет Нұрислам -106 топ

Жұмыс жоспары:

Кіріспе бөлім: Саясаттану ғылымы.

Негізгі бөлім: Саясаттану парадигмаларының түрлері және оларды талдау.

Қорытынды бөлім: Автордың саясаттану парадигмаларына ойы.

            Саясаттанудың негізгі парадигмаларын салыстырмалы талдау

             Саясаттануда парадигма деп – саяси өмірді бейнелеуде білімді ұйымдастырудың сынын білдіретін, әлеуметтік құбылыстардың бір тобын теориялық пайымдау үлгісі деп мойындаған негізгі тұғырнама желісін айтады. «Парадигма» ұғымын 20 жж. ғылыми айналымға енгізген американ философы және қоғам тарихын зерттушісі Г.Кун. Ол сондай-ақ, белтілі ғылыми дәстүр шеңберінде кейбір зерттеушілік практика шеше алатындай жеткілікті мөлшерден шеттелмеген проблемалар да болуы тиіс. Саясаттанудың негізгі парагдигмаларына : Теологиялық парадигма, Натуралистік парадигма, Әлеуметтік парадигма жатады.

            Саясаттану парадигмасы – мені ойлауға және саясаттың күрделі әлеміне қарауға мәжбүр ететін нәрсе. Бұл сөз, бір қарағанда, абстрактылы, түсініксіз болып көрінгенімен, тақырыпқа тереңірек үңілген сайын саяси процестердің мәнін түсінудің кілтіне айналады.

        Басынан бастайық – парадигма дегеніміз не? Бұл белгілі бір саладағы құбылыстарды қабылдау және талдау тәсілін анықтайтын үлгі, ойлау тәсілі. Саясаттану контекстінде парадигма біз саяси оқиғаларды, институттар мен процестерді қарастыратын білімдерді ұсыну құрылым ретінде әрекет етеді.Қазіргі саясаттану бірнеше парадигмаларды ұсынады, олардың әрқайсысы саясатты зерттеу мен талдаудың бірегей құралдарын ұсынады. Мысалы, либералдық парадигма жеке адамның құқықтары мен бостандықтарына назар аударса, марксистік парадигма саясаттың әлеуметтік және экономикалық аспектілеріне назар аударады. Парадигмалар бір уақытта өмір сүре алады, бір-бірімен бәсекелес және бір-бірін толықтыра алады.

        Саясаттану пәнінің студенті ретінде мен үшін парадигманы таңдау саясатты зерттеуге деген көзқарасыма әсер ететінін мойындау маңызды. Мысалы, мемлекеттің күшіне, мүддесіне және қауіпсіздігіне бағытталған реалистік парадигманы қарастырайық. Оның өкілдері әлемде ресурстар мен ықпал үшін үнемі күрес жүріп жатыр деп есептейді. Саясатты реализм объективі арқылы зерттей отырып, мен мемлекеттердің өз мүдделеріне негізделген белгілі бір шешімдерді неге қабылдайтынын түсіне бастаймын.

        Екінші жағынан, феминистік парадигма гендерлік және теңсіздікке назар аудару арқылы саясатты талдауда жаңа көкжиектерді ашады. Саяси процестерді феминистік объектив арқылы зерттеу маған биліктің жасырын механизмдерін ашуға және гендер саяси шешімдерге қалай әсер ететінін түсінуге көмектеседі.Саясаттану парадигмасы құбылыстарды талдау құралдарын қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен бірге биліктің, әділеттіліктің және әлеуметтік қатынастардың табиғаты туралы сұрақтарды тудырады. Мен әртүрлі парадигмаларды зерттей отырып, саясатты талдаудың бірде-бір дұрыс жолы жоқ екенін түсінемін. Әрбір парадигма күрделі саяси ландшафттың әртүрлі аспектілерін аша отырып, әлемге бірегей көзқарас береді.

        Сонымен, саясаттану парадигмасы жай ғана теориялық ұғым емес, менің ойлауымды қалыптастыратын және саясатқа әртүрлі қырынан қарауға мүмкіндік беретін құрал. Әрбір парадигма саяси әлемнің бірегей бейнесін беретін жеке калейдоскоп сияқты. Саясатты әртүрлі парадигмалардың объективтері арқылы зерттеу менің академиялық саяхатымды қызықты және күтпеген етеді, менің түсінуім мен дүниетаным шекарамды кеңейтеді.

        Теологиялық парадигма – бұл әлемді діни түсінудің тереңдігіне үңілуге ​​мүмкіндік беретін қызықты және жұмбақ ұғым. Біз теологиялық парадигма туралы айтқанда, біз әлемді және оның барлық аспектілерін сенім мен құдайшылдық линзасы арқылы қарау тәсілі туралы айтамыз.Бұл парадигманы түсіну үшін «теология» сөзін қарастырайық. Теология – Құдайдың болмысын, діни сенімдерін және адам мен жоғары күш арасындағы қарым-қатынасты зерттейтін ғылым. Сонымен, теологиялық парадигма – дүниедегі барлық құбылыстар мен оқиғалар оның шеңберінде діни идеялар тұрғысынан түсіндірілетін ерекше ойлау тәсілі.