Қан тузу

[pic 1]

Тапсырма

Тақырып: «ҚАН ТҮЗУ»

1. Тақырыптың маңыздылығы (мотивация, ғылыми әдістемелік түсіндіруімен)

         Мезенхиманың туындыларының ішінде қан, лимфа, гемопоэз және иммуногенез (қызыл сүйек кемігі, тимус, көкбауыр, лимфа түйіндері және ас қорыту жүйесінің және басқа мүшелердің шырышты қабатындағы лимфоидты  тіндердің жинақталуы), соның ішінде қан жүйесінің тіндері мен мүшелері ерекше орын алады.

        Қан жүйесі тұрақты ішкі ортаны сақтауға және организмнің генетикалық тұтастығын қорғауға қатысады. Іс жүзінде кез-келген патологиялық процесс ауруларды диагностикалау үшін медицинада кеңінен қолданылатын қан жүйесінің күйіне әсер етеді.

        Гемопоэз және қан жүйесі жасушаларының иммундық функцияларын қалыптастыру - бұл күрделі ауруларды тудыратын күрделі көп сатылы процесс. Қалыпты гемопоэз, ағзаның қорғаныш реакцияларына гемопоэтикалық мүшелердің құрылымы мен қатысуы туралы білу кез-келген профильдегі дәрігерге қажет.

Сабаққа дайындалуға арналған сұрақтар-40%

1 тапсырма:

1. Қан түзудің унитарлық теориясы туралы түсінік. Қан түзуші жасушалардың даму кластары.
2. Қанның бағаналы  жасушаларының  морфофункциональдық сипаттамасы.
3. Қан түзудің эмбриональді  кезеңдегі ерекшеліктері.
4. Постэмбриональді қан түзудің локализациясы.
5. Қанның пішінді элементтерінің даму сатылары.
6. Миелоидты және  лимфоидты тіндер туралы түсінік. Сүйектің қызыл кемігінің құрылымдық жасалу принциптері.

ТЕСТ-10%

2. Гистологиялық препараттар,  микросуреттер және электроннограммалар-50%

1. Сүйектің қызыл кемігінің кесіндісі. (сары кітапша) 28 бет

[pic 2]

[pic 3]

2. Эмбриональді қан түзілудің кестесін жазып, әр классқа сипаттама беру керек (сары кітапша)

[pic 4]

[pic 5]

3. Постэмбриональді қан түзілудің кестесі. Кестедегі постэмбриональді гемопоэздің дифферон сатыларының (қан элементтерінің дамып келе жатқан элементтерін) жасушаларына сипаттама беріңіз. Гемопоэтикалық жасушалардың аттарын атап, жазыңыз. (сары кітапша)

[pic 6]

[pic 7]

Ситуациялық есептерді шешіңіз

1. Қызыл сүйек кемігінде дамып келе жатқан қызыл қан жасушалары аралшықтарда орналасатыны және олар макрофагтармен байланысатыны анықталды. Макрофагтар эритропоэзде қандай рөл атқарады және олар осы аралшықтар қалай аталады?

1. Постэмбриональды гемопоэз - бұл физиологиялық регенарация процесі, онда дифференциалданған жасушалардың физиологиялық жойылуы орнымен толтырылады. Даму процесіндегі барлық жасушалар 6 класс екенін білеміз. Жылдам саралау нәтижесінде қандай класс жасушалары маңызды морфологиялық өзгерістерге ұшырайды?

1. Тәжірибелік жағдайда қызыл сүйек кемігінде полихроматофильді проэритроциттерде рибосомалар мен полисомалар болмайды. Қандай нақты ақуыз синтезі бұзылады?

1. Постэмбриональды гемопоэз жасушаларының қай классы едәуір морфологиялық өзгерістерге ұшырайтын түсіндіріңіз.

1. Қызыл сүйек кемігінде дамып келе жатқан қызыл қан жасушалары аралшықтарда орналасатыны және олар макрофагтармен байланысатыны анықталды. Макрофагтар эритропоэзде қандай рөл атқарады және олар осы аралшықтар қалай аталады?

1. Бала өмірінің 2-ші жылының соңында лимфоциттер саны азая бастайды, нейтрофилдер саны өсе бастайды. «Екінші физиологиялық лейкоциттік қиылысу сызығы» дегеніміз не?

1. Нәрестелердегі нейтрофилдер мен лимфоциттер санының арақатынасы ересектердегідей - 4,5–9,0 109 / л. Келесі кезеңдерде, туылғаннан 4-5 күн аралығында лимфоциттердің мөлшері артып, нейтрофилдер төмендейді. «Бірінші физиологиялық лейкоциттердің қиылысу сызығы» дегеніміз не?

1. Адамның сарыуыз қабығындағы қанның пайда болуы эмбриональды дамудың 2-ші - 3-ші аптасының басында басталады. Нәтижесінде нормоциттерге қарағанда үлкен мөлшерде ерекшеленетін, ядросыз және ядросы бар бастапқы эритроциттер пайда болады, сондықтан олар мегалоциттер деп аталады. Гемопоэздің бұл түрі қалай аталады? Қай кезеңге тән? Бұл постнатальді кезеңде пайда болуы мүмкін бе?

1. Көкбауырдың бастамасы эмбриогенездің 1-ші айының соңында басталады. Қан жасушаларының барлық түрлерінің экстраваскулярлық қалыптасуы осы жерге енетін бағаналы жасушалардан жүреді. Эмбриональды кезеңде көкбауырда қандай қан элементтері пайда болады? Көкбауырда эритропоэз және гранулоцитопоэз қай уақытқа дейін жүреді?  Ұрықтың гемопоэз кезеңдері?

1. Бауырда ұрықтың дамуының 5-6-шы аптасынан басталып, бауыр гемопоэздің негізгі мүшесіне айналғанда, онда екінші буын ҚБЖ 2ші генерациясы пайда болады. Бауырдағы қан түзу процесі қашан максимальді деңгейге жетеді? Бауырдан шыққан ҚБЖ қай мүшеге қоныстанады? Эмбриональді қан түзудің кезеңдері?

1. Постэмбриональды қан түзілу жасушаларының қандай класы, олардың тез дифференциациялануы нәтижесінде елеулі морфологиялық өзгерістерге ұшырайтынын нақты түсіндіріңіз.

1. Қызыл сүйек кемігінде дамып келе жатқан эритроциттер аралшықтарда орналасып, макрофагтармен байланысатыны анықталды. Макрофагтар эритропоэзде қандай рөл атқарады және мұндай аралшықтарда олар қалай аталады?

1. Постэмбриональды гемопоэз – дифференциацияланған жасушалардың физиологиялық жойылуы компенсацияланатын қанның физиологиялық регенерациясының процесі. Даму кезіндегі барлық жасушалар 6 класқа бөлінетінін білеміз. Клеткалардың қай класы тез дифференциациялануы нәтижесінде елеулі морфологиялық өзгерістерге ұшырайды?

1. Тәжірибе жағдайында полихроматофильді проэритроциттердің қызыл сүйек кемігінде рибосомалар мен полисомалар жетіспейді. Қандай спецификалық ақуыз синтезі бұзылған?

1. Плюрипотентті жасушалардың унипотентті жасушаларға дифференциациялануы нақты факторлардың әсерімен анықталады. Спецификалық факторларды атаңыз: 1) эритробласттарға 2) миелобласттарға 3) лимфобласттарға 4) мегакариобласттарға