Таным философиялық мәселе ретінде

Қазақстан Руспубликасының білім және  ғылым міністірліғі Манаш      Қозыбаев  атындағы Солтүстік Қазақстан университеті

Математика және жаратылыстану факултеті

                               «Математика және физика»кафедрасы

                                          Баяндама

             Тақырыбы:  Таным философиялық мәселе ретінде

 Орындаған  :Салимбоева Г.Ю

                                                                         Тексерген: Жәкежан С.А

Петропавл қ. 2021 жыл

Сұрақтар

1. Таным адамның әлемге деген әлеуметтік-тарихи даму барысындағы қарым-қатынас. Таным обьектісі мен субьектісі.
2. Танымның сезімдік және рационалдық формалары
3. Философиядағы ақиқат мәселесі. Ақиқат өлемдері .
4. Ғылыми танымның құрылымы мен мәні . Әдіс және методология ұғымдары.
5. Диалектика ғылыми танымдық іс- әрекеттің методологиясы ретінде

Таным адамның әлемге деген әлеуметтік-тарихи даму барысындағы қарым-қатынас. Таным обьектісі мен субьектісі

Таным процесінің заңдылықтарын  зерттеуде таным теориясы деп  атайды. Философия негізгі мәселесін  дұрыс немесе бұрыс шешуге байланысты екі түрлі таным теориясы (материалистік  және идеалистік) қалыптасты. Сонымен  бірге адамның дүниені танып  — білу мүмкіндігін жоққа шығаратын  бағытты — агностицизм деп  атайды. Бұл теорияға орай əлем шынайы, адам санасынан тыс жасайды, бірақ  оны танып білуге болады. Таным  — бұл қоршаған болмыстың, оның элементтерінің белсенді ақыл-ой жəне көңіл-күй іс-əрекеттері мен олардың нəтижесі, яғни білім; жалпыланған теория, заңдар мен ғылыми ұғымдардың санада бейнеленуі. Таным –бұл қоғамдық-тарихи категория. Көптеген ғасырлар бойы ғалымдар табиғат, қоғам жəне адам ақыл-ойының біршама заңдылықтарын ашты. Яғни ғалымдар жаңалықты тұңғыш күйінде таниды, сондықтан да ондай таным толық болмайды. Ал оқу процесінде оқушылар бұрыннан белгіліні жаңалық деп қабылдайды, ғылым жинақтаған түсінік, ұғым, деректерді игереді. Олар өздері үшін бұрыннан белгілі шындықты қайтадан ашқан сияқты болып, шəкірттердің жас мүмкіндіктері мен ерекшеліктеріне орайластырылған, дидактикалық бейімге келтірілген əрі қарапайымдастырылған материалдарды меңгерумен айналысады. Сонымен бірге, оқу барысындағы таным міндетті түрде, мейлі тікелей не жанама, мұғалім болуын керек қылады, ал ғалым тұлғааралық қатынастарды көбіне қажет етпейді, жаңалықтар ашуға арналған таным процесі ұзақты кезеңдік ғылыми ізденістерді қажет етеді. Ал оқу процесінде белгіліні қайтадан ашып, игеру жолы қысқа əрі мұғалім шеберлігімен жеңілдетіледі;  таным процесі материалдық не рухани нысандарды қабылдауды талап етеді де, ал олардың шынайылығын практика дəлелдеуі тиіс. Оқу барысында мұғалім білім игеру процесі бөліктерін ауыстыруы жəне оны практикалық ептілік, дағдылармен кезектестіріп немесе біріктіріп жүргізуі мүмкін.

Гносеология гректің гносис — таным, логос — ілім деген  сөздерінен шыққан. Шетелдік әдебиетте  бұл терминмен қатар эпистемология  грекше епистема — білім деген  сөз термині қолданылады. Бұл  терминмен әдетте олар ғылыми таным  теориясы дегенді білдіреді.Таным  — адам санасын дамытудың негізі болып табылады.

Танымның субъектісі деп  тарихи нақтылы қоғамды, сонымен  бірге топтар, әлеуметтік топтар мен  жеке адамдарды айтуға болады. Субъект  өз табиғатын қызметінде таным объектісі  ретінде қарай алады. Танымның объектісі  ретінде табиғатты, қоғамды және қоғамдық қатынастарды атау қажет. Олар таным объектісіне субъектінің өндірістің, әлеуметтік және ғылыми қызметі арқылы айналады. Осыдан келіп, объект — субъект, субъект — объект қатынастарының таным процесіне алатын орны, жалпы практикалық табиғатын, даму процесін қарастыруда ролі ерекше екенін көреміз.