М.Хайдагер онтологиясының негізгі ұғымдары

М.Хайдагер онтологиясының негізгі ұғымдары

Мартин Хайдеггердің феноменология, болмыс пен болмыс философиясын зерттеуі адам және оның әлемі туралы дәстүрлі түсініктен тыс күрделі онтологиялық жүйенің дамуына әкелді. Хайдеггер онтологиясының негізгі ұғымдарына феноменология, болмыс, бар болу, тіршіліктің бар болуы және гуманоидтық технология жатады.

Хайдеггер философиясындағы феноменология – дүниенің құбылыстары мен объектілерінің мәнін олардың тікелей тәжірибесі арқылы анықтауға бағытталған зерттеу әдісі. Феноменологиялық тәсіл күнделікті заттар мен құбылыстардың терең мағыналық деңгейлерін ашуға көмектеседі, болмыстың мәнін жақсырақ түсінуге мүмкіндік береді.

Болмыс (Sein) Хайдеггер онтологиясында болмыстың негізін, барлық құбылыстар мен заттардың негізінде жатқан сол шексіз шындықты білдіреді. Болмыстың қандай да бір нақты объектіге немесе оқиғаға қысқартылуы мүмкін емес, ол барлық шындықты анықтайтын абсолютті және жан-жақты ұғым.

Хайдеггер философиясындағы бар болу (Анвезенгейт) біз өз болмысымызды білетін қазіргі сәт идеясын көрсетеді. Бұл әлемде тек физикалық қатысу ғана емес, сонымен бірге өзін қазір және осы жерде бар деп санау.

Тіршіліктің бар болуы (Dasein) – Хайдеггер адам болмысының бірегейлігін сипаттау үшін қолданатын ұғым. Адам тек дүниеде ғана өмір сүріп қоймайды, ол өзінің бар болмысын, таңдау еркіндігін және өз іс-әрекетіне жауапкершілікті сезіну қабілетіне ие.

Гуманоидтық технология (Gestell) - қазіргі әлемдегі технологиялық үстемдікті сипаттау үшін Хайдеггер енгізген тұжырымдама. Технология жай ғана құрал емес, ол әлемге деген көзқарасымызды қалыптастырып, өзімізді және қоршаған ортаны қабылдауымызға әсер ететін болмысымыздың бір бөлігіне айналады.

Шығармашылық жұмысымда Хайдеггердің осы ұғымдар мен олардың өзара байланысын терең талдауына назар аударар едім. Біз заманауи технологиялардың болмыс пен болмысты түсінуімізге қалай әсер ететінін, олардың қатысу туралы қабылдауымызды қалай өзгертетінін және адам өмірі гуманоидтық технология ұсынатын қиындықтар мен мүмкіндіктерге қалай тап болатынын қарастыра аламыз.