Паскаль тілінің негізгі ұғымдары

Мазмұны

Кіріспе                                                        2

1. Турбо Паскаль ортасымен танысу                                4

2. Паскаль тілінің негізгі ұғымдары                                6
2.1.        Стандарт типтер берілімдері                        7
2.2.        Паскаль тілінде сандардың,математикалық функциялардың, өрнектердің жазылуы                        8

2.3.        Программаның құрылымы                        11

3. Сызықтық құрылымды алгоритмдер                        13

4. Логикалық тип                                                17

5. Стандарт функциялар                                        18

6. Тілдің басқарушы құрылымдары
6.1.        Шартты оператор ІF-THEN                        20
6.2.        Құрамды оператор                                22
6.3.        Күрделі шартты операторлар                        23
6.4.        Таңдау операторы CASE                                27

7. Қайталанатын (циклдік) процесстерді ұйымдастыру
7.1.        Параметрлі цикл операторы FOR                        29
7.2.        Алдыңғы шартты WHІLE цикл операторы        34
7.3.        Кейінгі шартты REPEAT цикл операторы                36
7.4.        Фибоначчи сандарын есептеу                        37
7.5.        Евклид алгортмі                                        38

8. Күрделі тип берілімдері. Массивтер
8.1.        Массив ұғымы                                        39
8.2.        Массивті сипаттау                                40
8.3.        Екі өлшемді массивтер                                41
8.4.        Массивтерді өңдеудің негізгі алгоритмдер
кестесі                                                        44
8.5.        Символдық массивтер                                47

9. Жол
9.1.        Типті сипаттау                                        48
9.2.        Символдық өрнек                                49
9.3.        Стандарт процедуралар және функциялар        52

Қолданылған әдебиеттер                                        57

Кіріспе

Программалаудың жаңа тілін құрастыратын автор әрқашанда программалауды барынша қарапайым және әртүрлі салада жұмыс істейтін адамдар үшін түсінікті етіуге тырысқан.

 Осындай мақсатты алдына қойған адам- Никлаус Вирт, Цюрихтегі (Швейцария) Жоғарғы техникалық училищесінің информатика профессоры, 1970 жылы сол талапқа сай тіл құрған.

Никлаус Вирт өзінің ұсынған алгоритмдік тіліне атақты француз ғалымы, ең бірінші дүние жүзінде есептеуіш техниканы ойлап тапқан адам Блэз Паскальдің (1623-1662ж) атын қойған.

Паскаль тілі өзінің қарапайымдылығымен және логикасына байланысты дүние жүзінде кеңінен орын алды. Қазір барлық есептеуіш техника осы тілде жұмыс істей алады. Программаның дұрыстығын өте жеңіл тексеруге болады. Себебі, оның мазмұны өте қарапайым және айқын. Сонымен қатар, Паскаль тілі жаңа бастаған программистерге программалаудың жақсы әдісітерін үйретуге ыңғайды.

Тілдің әрі қарай даму тарихы, электронды есептеуіш техниканың даму мүмкіндіктерімен тікелей байланыста болды. Паскаль тілінің әр түрі (версиялары) жаңа мүмкіндіктермен толықтырыла дамыды.  Тілдің кейінгі версияларының бірін -Паскаль 7.0-ді, MS-DOS және Wіndows операциялық жүйелер орталарына үйлестіріп, 1992 жылы Borland және Mіcrosoft фирмалары шығарды.

Тілдің соңғы версиялары обьектілі-бағытталған программалау жүйесіне жатады. Бұл версиялар Delphі деп аталады.

Стандарт Паскальдан бастап обьектілік Паскаль тілдеріне ортақ іргелі теория, ұсынылып отырған кітапта баяндалады.

Бұл оқу-әдістемелік құралын жазудың қажеттілігі есептеу техникасы мен программалау курсы бойынша ұлттық тілде жазылған оқулықтардың тапшылығынан, әдістемелік құралдардың мүлдем жоқтығынан туып отыр.

Құралда, автордың Паскаль тілін Павлодар Мемлекеттік Университетінде және қазақ мектеп-лицейінде оқыту әдістемелік тәжрибесі жинақталған.