Қазақстандағы санақ деректері бойынша этнодемографиялық өзгерістер

     «Қазақстандағы санақ деректері бойынша этнодемографиялық өзгерістер»

Кез келген мемлекеттің демографиясы оның экономикасы мен саясатының жұмысы мен дамуына елдің ішінде де, сыртында да тікелей әсер етеді. Демографиялық күшті мемлекеттер әрқашан және барлық уақытта көршілес елдердің, континенттер мен әлемнің тағдырына әсер етті. Дүние жүзіндегі ең көп қоныстанған ел Қытай, халқының санына байланысты қазіргі Қытайға айналды.

Сандық фактор ерте ме, кеш пе сапалық факторға айналады. Қазақстан өзінің аумақтық тұтастығы мен қауіпсіздігін сақтау үшін ішкі резерв есебінен де (туудың өсуі мен өлім-жітім деңгейінің төмендеуі) де, сыртқы резерв есебінен де (этникалық қазақтар). Тағы бір резерв бар: бұл басқа мемлекеттерде тұратын, қазақ халқына көп жағынан жақын, Қазақстанда тұруды қалайтын халықтар. Қытайда, Ресейде, Венгрияда, Түркияда, Иранда, Ауғанстанда, Иракта Қазақстанда тұруды қалайтын көптеген түркі этностары тұрады. Мысалы, ноғай халқы қазақ халқына өте жақын этнос, кезінде Қазақстан басшылығына Қазақстан Республикасына қоныс аударуға көмектесу туралы хаттар жазған. Мажарстаннан келген қыпшақтар да өз ата-бабалары өз жерімізден, жерімізді өз уақытында тастап кеткендіктен, мүмкіндігінше біздің елде тұрып, халқымызды жақынырақ танып-білгісі келетінін жазған. Олардың саны миллиондап, тілі де, сенімі де қазаққа ұқсайды. Олар біздің ортамызда оңай ассимиляцияланады. Бұл Қытайдың шығыстан демографиялық экспансиясынан жақсы нұсқа. Қытай демографиялық жағынан Оңтүстік-Шығыс Азия мен Солтүстік Америка елдерінде көптеп кездеседі.Болашақта олар солтүстікке және батысқа бағытталмаған болса, өздерінің көзқарастарын бағыттайды.

Алып аумаққа ие Қазақстан,халқы аз. Сөйтіп, 20-ғасырда қазақ халқы көптеген көршілері сияқты халқын көбейтпей, көптеп жоғалтты, оның үстіне ұлтының элитасынан, бояуынан айырылды. Егер ХХ ғасырда халқымыздың басынан өткерген қайғылы оқиғалар болмаса, Қазақстанда 50 миллионнан астам қазақ өмір сүрер еді, халықтың бірлігі мен мемлекеттік тілдің, тілдің, тілдің қолданылуына қатысты мәселелер болмас еді. халықтың өзіндік санасы.

20 ғасырдың басында қазақтар Кіші Азиядағы түріктерден, Ирандағы парсылардан басым болды. Қазір Түркия мен Иранның халқы 70 миллионнан асады, ал біз өзіміздің халық санын 20 миллионға дейін көбейте алмаймыз.Ал бұл тізімде көрсетілген елдерде мемлекеттік тілді дамыту мен қолдануда ондай проблемалар жоқ. біздің елімізде бар өзін-өзі сәйкестендіру және бірлік.Өздерінің сандық факторына байланысты олар біздің елге қарағанда сенімдірек саясат жүргізеді.

1931-32 жылдардағы ашаршылық, сондай-ақ Қазақстаннан тысқары жерлерге белсенді көші-қон нәтижесінде 1926 жылы республика халқының жалпы санының 57,1%-ын құраған қазақтардың үлесі 1939 жылы 38%-ға, ал 1959 жылы олардың үлесі азайды. қазақтар 30 пайыздан аспады1970 жылы Қазақстанда 13 миллион адам өмір сүрді, оның ішінде 4,2 миллион қазақ, 5,5 миллион орыс. 1979 жылы 14,7 миллион халықтың 5,3 миллионы қазақтар, 5,9 миллионы орыстар болды.

[pic 1]

Қазақстандағы 2009 жылғы халық санағы егемендік алғаннан кейінгі екінші халық санағы.Санақтың алдын ала ресми қорытындысы 4 ақпанда жарияланды

2010 ж. ҚР Мемлекеттік статистика комитетінің сайтында. 2009 жылғы халық санағының қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасының халқының саны 16004,8 мың адамды құрап, 1999 жылғы халық санағымен салыстырғанда 1022,9 мың (6,8%) адамға өсті. Халық санағының бірінші, ең алдын ала қорытындысын 2009 жылы сәуірде Қазақстан үкіметінің басшысы Кәрім Мәсімов жариялаған болатын, бұл ретте халық саны 16 миллион 305 мың, ал қазақтардың елдегі халық санындағы үлесі 67 пайызды құраған (шамамен 11 миллион адам). 2009 жылғы 1 қыркүйек Қазақстан Президенті Нұрсұлтан