Шпаргалка по "Психологии"

1.Психология пәні және оның зерттеу әдістері

Психология - психикальқ кұбылыстардың пайда болуын, даму жене қалыптасу заңдылықтарын зерттейтін ғылым. Психикальқ құбылыстар бізді қоршап тұрган сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының мидағы ер түрлі бейнелері болып табылады. Психологиялық құбылыстар жатады түйсік, елес, ой, сезім, epік, кабілет, мінез, әдет. Психология - ерте заманнан келе жатқан , білім салаларының бipi. Оның дүниеге тұңғыш келген жepi – ежелгі  Грекия. "Психология" гректің екі сөзінен тұрады: оныц біріншісі - "псюхе" (жан), екіншісі - "логос" (сөз, ілім).Біздің түйістеріміз, кабылдауларымыз, ес, ойлау, сөйлеу, киял, epкіміз психикалык процестер деп аталады. Психологияның әдістері Психологияда қолданатын әдістер әр турлі болады. Бақылау, эксперимент, әңгімелесу әдісі адам кызметінің нәтежиесін  зерттеу болып табылады. Бакылау - психологияда кең тараған әдіс. Зерттеуші басқа адамның ic-әpeкeтiн, оның мінез-кұлқын, психикасын, қозғалысын, сөйлеген сөзін жоспарлы түрде бақылайды. Адамның мінез-құлқын дұрыс түсіне білудің де маңызы зор. Бақылау жасау арқылы баланың темпераметін , мінезін, қабілетін білуге болады. Тәжірибе. Ғылыми-зерттеу жүргізуде эксперименттік әдістің мәні - сыналушыға зерттеуге қажет психикалық процесті әдейі жасатады. Тәжірибенің 2 түрі болады: 1. Зертханалык тәжірибе 2. Табиғи тәжірибе Арнаулы аспаптар қолданылып жасалған тәжірибе зертханалық тәжірибе деп аталады.Психология пәнінде қолданылатын тәжерибе әдісінің тағы бір түрі табиғи тәжipибe деп аталады. Жогарыда айтылған әдістен мұнын айырмашылығы табиғи тәжірибе зертханада емес күделікті үйреншікті ортада өткізіледі. Бұл әдісті ең алғаш қолданған орыс психлогы Лазурский.

2. Зейін туралы түсінік, оның түрлері.

Зейін дегеніміз - сананың кандай да болса 6ip затқа, құбылысқа немесе ic-әрекетке бағытталуы және шоғырлануы. Сананың бағытталуы деп объектіні таңдап алуды айтамыз, ал сананың бip нәрсеге шоғырлануы дегенде, бұл объектіге қатысы жоқтың бәріне көңіл аудармауды айтады. Тахистоскоп зейін көлемін зертейтін аспап.

Зейіннің қасиеттері.1)Зейіннің тұрақтылығы, оның бір объектіге ұзақ уақыт сақталуын көрсетеді.2)Зейіннің алаң болушылығы. Ол зейіннің ауытқуынан көрініс береді.3)Зейіннің аударылуы деп – бір объектіден екінші объектіге назар көшіруді айтамыз. Зейін аударылуы ауытқудан айырмашылығы оның саналы түрде болуында.
4)Зейіннің бөлінуі адамның кез келген іс-әрекет үстінде бірнеше объектіге бір мезгілде зейін аудара алатындығы.5)Зейіннің көлемі деп – оның бір уақыт ішінде қамтитын объектілер санын айтамыз. Зейіннің көлемі танистоскоп деп аталады. Прибор арқылы анықтауға болады. Танис – тез, скопио – көру деген мағынаны білдіреді. Зейінің түрлері. Ырықты- ырықты зейін дегеніміз алдыға мақсат қою арқылы жүзеге асырылады. Күш жұмсау, ерік жігер арқылы. Қасиеттерітұрақтылығы мен жинақтылығы зейіннің бір жұмысқа ұзақ тұрақталуы. Ырықсыз- қызығу болып жатқан іс әрекетке еріксіз көңіл аудару.Үйреншікті зейін – табиғи сінісіп кеткен күш жұмсамай-ақ орындалады. Үйреншікті зейін ырықты зейінмен дамып қалыптады.Зейіннің негізгі қасиетті тұрақтылық.

3. Сөйлеу ерекшеліктері мен мектепке дейінгі бала тілінің дамуы.

Сөйлеу дегеніміз - адамдардың тіл арқылы басқа адамдармен қарым-қатынас жасау әрекеті.Сөйлеу түрлері және олардың ерекшеліктері. Ауызша сөйлеуде актив жене пассив сөздері болады. Актив сездер күн сайын жие қолданылатын сөздер. Пассив сөздер сирек пайдаланылатын мән-мағынасын түсінгенмен күн сайын қолданылмайтын сөздер. Жазбаша сөйлеу қалам қағаз арқылы жүзеге асырылады. Жазбаша өйлеу аңық жәненақты болу тиіс. Сөйлеудің дамуы бала сөйлеуінің дамуы брнеше сатыдан тұрады. Алғашқы саты - сөйлеуге дейінгі кезең. Бұл кезең баланың 2 айлығынан 11 айға дейінгі сатысы деп аталады. Екінші саты - баланың алғаш тілінің шығу кезең - 11 айдан 1 жыл 7 айға дейінгі аралык. Үшінші сатыда – бала тілдің грамматикасын меңгере бастайды. Балалардың жас ерекшеліктеріне сәйкес тілінің дамуын психологиялық тұрғыдан қарастырып ғылыми жүйеге келтірген әйгілі мамандар Л.С.Выготоский мен швейцариялық психолог Жан Пиаже. Педагог мамандардың пікірлері бойынша, үш жастағы баланың сөз қорында үш жүзге жуық сөздер болуы тиіс.