Тұлғаның қасиеттері

16.        Тұлғаның қасиеттері

Адамның психологиялық портретін құрастыру үшін оның жеке ерекшеліктерін білу қажет. Жалпы, кез-келген тұлға құрылымы міндетті түрде өзінің жеке ерекшеліктерін қамтиды. Ол үшін біз тұлғаның маңызды жеке қасиеттерін қарастырамыз.

Адамның жеке қасиеттері психологияны адамның жеке басының қалыптасуында, дамуында және қызмет етуінде көрінетін дәрежеде қызықтырады. Адамның табиғи, тәндік қасиеттері оның ішкі әлемін дамытудың, нақты адамның қабілеттерін қалыптастырудың алғышартын құрайды.

Адамның психикалық қасиеттерін құрастыратын:

1) жеке тұлғаның бақыты;

 2) темперамент;

 3) мінез;

4) қабілет.

Әр тұлғаның өзгешелігі сан түрлі себептерге байланысты болады.Ең алдымен айналысқан іс-әрекетке, отбасында алған тәрбиеге,мектептегі тәрбиеге және басқа да көптеген өмірлік жағдайларға. Ал психикалық процестерге жататын – түйсік, қабылдау, ес, қиял, ойлау, зейін. Жігерлік қасиеттер – ерік. Эмоциялық қасиеттер – сезімдер. Нақты іс-әрекетте психикалық процестер тығыз байланысыды және оған адамның психикалық қасиеттері нақты әсер етеіп отырады. Сол байланыстардың ішінен жеке тұлғаның бағыты маңызды орынға ие. Жеке тұлғаның бағыты – көзқарас, пікір, қажеттіліктер, қызығулар, бейімділік, іс-әрекет пен тәртіптің негізін салатын себептер, әдет және дағдылардан құрастырылады да солардан көрінеді. Аталған қасиеттер, көзқарастар өмір бойы қалыптасып отырады.

17.        Тұлғаның психологиялық құрылымы

Адамның психологиялық құрылымы - бұл адамның (жеке тұлғаның) психологиялық ерекшеліктерін толық сипаттайтын қасиеттер мен қасиеттер жүйесі.

Барлық психикалық процестер жекелеген тұлғаларда жүзеге асырылады, бірақ бәрі де оның айрықша қасиеттері ретінде әрекет етпейді. Біздің әрқайсымыз белгілі бір адамдарға ұқсаймыз. Бірақ біз жеке тұлғамыз. Басты назарда соны ұстауымыз қажет..

Психологияда психика мен тұлға туралы әр түрлі теориялардан, әртүрлі параметрлер мен міндеттерден туындайтын тұлғаның психологиялық құрылымының көптеген модельдері бар. Біздің жағдайымызда алдымен С.Л.Рубинштейн, содан кейін К.К.Платонов жасаған екі схеманың үйлесуіне негізделген тұлғаның психологиялық құрылымының моделін қарастырамыз.