Психикалық науқастарды әлеуметтік оңалту

Тақырып №4 Психикалық науқастарды әлеуметтік оңалту

Психикалық науқастарды оңалтудың өзіндік ерекшеліктері бар, олар бірінші кезекте психикалық аурумен, басқалар сияқты емес, әлеуметтік байланыстар мен қарым-қатынастардың қатты бұзылуымен байланысты. Психикалық науқастарды оңалту деп науқастардың жеке және әлеуметтік құндылығын, олардың жеке және әлеуметтік мәртебесін сақтауды қалпына келтіру түсініледі. Барлық оңалту шараларының, әсер ету әдістерінің негізі пациенттің жеке басына жүгіну болып табылады. Оңалтудың мақсаты - жеке тұлғаның мәртебесін қалпына келтіру немесе сақтау, ауру адамға жақындау үдерісі мен әдісі. Әлеуметтік реабилитация - бұл пациенттерді қоғамдық пайдалы өмірге қайтаруға бағытталған шаралар жүйесі.

Барлық оңалту шаралары пациенттің өзін емдеу және қалпына келтіру үдерісіне тартуға бағытталуы керек. Науқасты оның осы процеске белсенді қатысуынсыз оңалту мүмкін емес. Психикалық науқастарды оңалтудың бұл қағидасы Кабанов бойынша серіктестік принципі деп аталады.

Оңалту әсері жан-жақты болуы керек - бұл оңалтудың екінші қағидасы. Психологиялық, кәсіби, отбасылық-тұрмыстық, мәдени-ағартушылық және басқа оңалту бағыттарын ажырату. Ауруды жеңудегі әлеуметтік-психологиялық және биологиялық әдістердің диалектикалық бірлігі оңалтудың үшінші қағидасы болып табылады: емдеудің, әлеуметтік- және психотерапияның, оңалтудың биологиялық әдістері кешенді түрде жүргізілуі керек.

Төртінші оңалту принципі - біртіндеп көшу принципі барлық оңалту әсерлері біртіндеп күшейіп, көбіне екіншісінен екіншісіне ауысып отыруы керек дегенге келіп тіреледі.

Емдеуді белсендіретін режимдердің басты міндеті - госпитализмнің дамуын болдырмау және пациенттерді амбулаториялық жағдайда табысты репадатацияға мүмкіндік жасау. Төрт негізгі режим бар: науқастың төсекте үнемі қорғайтын болуы және медициналық персоналдың оны үнемі бақылап отыруын талап етеді, бөлімде толық еркіндікті сақтайды, бірақ ауруханаға персоналдың қасында жүрмей тыйым салынады, пациенттермен қамтамасыз етуді жандандырады бөлімдегі максималды ыңғайсыздық, толық жұмыспен қамтуды ұйымдастыру, пациенттерге стационар бөлімінен өз бетінше шығу құқығы және ішінара ауруханаға жатқызу режимі, оларды емдеу кейбір жағдайларда күндізгі стационарда, ал басқаларында - түнгі диспансерде қамтамасыз етіледі.

Әлеуметтік оңалту шаралары кезең-кезеңімен жүргізілуі керек.

Бірінші кезең - жеке тұлғаның кемістігінің пайда болуын болдырмау үшін қалпына келтіру терапиясы.

Екінші кезең - пациентке әр түрлі психо-әлеуметтік әсерлерді қайта бейімдеу.

Үшінші кезең - пациенттің қоғамдағы құқықтарын мүмкіндігінше толық қалпына келтіру, онымен басқалар арасында оңтайлы қарым-қатынас құру, үй шаруашылығына және жұмыс тәртібіне көмектесу.

Медициналық-әлеуметтік оңалту - жұмысқа енгізу, отбасылық және қоғамдық өмірге қосу үшін медициналық, әлеуметтік және еңбек шараларын қолдана отырып, науқастар мен мүгедектердің денсаулығын қалпына келтіру жөніндегі шаралар кешені;

ПМҚБ-мен (психикалық мінез-құлықтың бұзылуы) ауыратын адамдарға медициналық-әлеуметтік оңалту ПСО (психикалық денсаулық орталығы), ПДРҒПО (психикалық денсаулықтың республикалық ғылыми-практикалық орталығы), медициналық-әлеуметтік оңалту бөлімшелерінде және психикалық денсаулық саласындағы медициналық-әлеуметтік оңалтуды қамтамасыз ететін басқа ұйымдарда АХК (аурудың халықаралық классификациясы) кодтары бойынша - 10 тізімге сәйкес жүзеге асырылады.

диагноздар, осы Стандарттың 3-қосымшасына сәйкес адамдарға: ПМҚБ-мен (ересектер, балалар); беттік белсенді заттарды (ересектер, балалар) қолдануға байланысты ПМҚБ-мен.

• Медициналық оңалту медициналық-әлеуметтік оңалту шеңберінде жүзеге асырылады.
• Амбулаториялық-емханалық немесе стационарлық жағдайларда медициналық-әлеуметтік оңалтуды жүзеге асырған кезде, психотроптық препараттарды қабылдау уақытын ескере отырып, демалыс және мереке күндерін қоспағанда, күніне екі рет тамақтану кезінде кем дегенде 6 (алты) сағат құрайды.
• Медициналық-әлеуметтік оңалту бөлімінде пациент қажетті дәрі-дәрмек терапиясымен және қажетті тексеруден өтеді.
• Стационарлық емде жатқан ПМҚБ-мен ауыратын науқастарды медициналық-әлеуметтік оңалтуға жолдаманы емдеуші дәрігер, ал амбулаториялық бақылауымен – АПДО (алғашқы психикалық денсаулық орталығы), КПЗ дәрігері жүзеге асырады.
• ПМҚБ-мен ауыратын науқастарды медициналық-әлеуметтік оңалту ПМҚБ-мен ауыратын науқастың жеке оңалту бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылады.
• Медициналық-әлеуметтік реабилитациядан өткен әр пациент үшін тиісті медициналық құжаттама толтырылады.
• Медициналық-әлеуметтік оңалту үшін ауруханаға жатқызылған кезде келесі іс-шаралар жүзеге асырылады:

1) пациентті сәйкестендіру;

2) қолда бар медициналық құжаттаманың болуын және сәйкестігін тексеру, реттелетін және (немесе) қосымша тексерулерден өтуге жолдама;

3) ПМД-мен науқасты оңалтудың жеке бағдарламасы жасалуда;

4) алғашқы медициналық құжаттама толтырылады.

Медициналық-әлеуметтік оңалту үшін ауруханаға жатқызудың жалпы қарсы көрсеткіштері:

1) қатаң немесе күшейтілген бақылау режимін қажет ететін өткір жағдайлар;

2) басқа профильдегі ауруханаларда емдеуді қажет ететін ілеспе аурулардың болуы;