Бақылау

                                  Қазақстан Республикасы

   Р Е Ф Е Р А Т

                               Тақырыбы:Бақылау

                                    Орындаған:Бурленова Салтанат Ошақбайқызы

                                      Алматы 2020ж

              Жоспар

         Кіріспе

1. Бақылау жайлы түсінік
2. Өзін-өзі бақылау
3. Бақылау түрлері
4. Бақылауда жіберілетін қателіктер

      Қорытынды

      Пайдаланылған әдебиет

                              К І Р І С П Е

  Бақылау — тәртіптің мәні мен мазмұнын анықтау үшін қолданылатын жүйелі және бағытты психологиялық-педагогикалық зерттеу әдісі.

Бақылау — зерттеу немесе тексеру әдісі. Бақылау белгілі бір жоспар бойынша жүргізіледі. Жоспарда бақылаудың мақсаты,міндеттері, объектісі (сабақтағы, саяхат кезіндегі, лабораториядағы, шеберханадағы,т,б )жүргізу әдісі мен жолдары дұрыс көрсетілуі тиіс.

Бақылаудың басты міндеті — тәжірибе мәселесіне жауап беретін ғылыми-зерттеу мәселелерін дұрыс анықтап алу. Бақылау әдеттегідей алдын-ала белгіленген жоспар бойынша нақты бақылау нысандарын анықтау арқылы жүзеге асырылады. Мақсатты түрде бағытталған бақылау ғылыми қызметкерге қызығушылық тудырған құбылыстарды айқындайтын жағымды және жағымсыз факторларды жинастыруға мүмкіндік береді.

Тәрбие әдістерінің ықпалын, оның сапасын және нәтижесін анықтау және талдау үшін мінез-құлық пен іс-әрекетке бақылау жасау, адамның өзін-өзі бақылауы және өзіне-өзі баға беру әдістері қолданады.

Өзін-өзі байқау және бақылау әдістері тобындағы әдістің бірі -тәрбиелейтін жағдаят туғызу әдісі.

Бақылау кезінде жазылған ақпарат пен  нақты,шынайы ақпарат  арасындағы ауытқулар немесе айырмашылықтар бақылау қателері деп аталады.

1.  Бақылау жайлы түсінік

Бақылау-психологияның негізгі эмпирикалық әдістерінің бірі, белгілі бір жағдайларда олардың нақты өзгерістерін зерттеу және осы құбылыстардың мағынасын табу мақсатында психикалық құбылыстарды әдейі, жүйелі және мақсатты түрде қабылдаудан тұрады, ол тікелей берілмейді

Бақылау негізінде құбылыстарды сипаттау ғылыми болып табылады. Бақылауда көрсетілген актінің ішкі бақылау психологиялық тұрғыда түсінсе,  сыртқы бақылау  үшін табиғи түсінік береді.

Сыртқы бақылау мінез-құлықтың  көріністері арқылы байқалады:

• пантомимика (қалып, жүріс, қимыл, қалып және т. б.));
• мимика (бет әлпеті, оның экспрессивтілігі және т. б.);
• сөйлеу (үнсіздік, сөйлеу қабілеті, сөзбе-сөз, лаконизм; стилистикалық ерекшеліктер, сөйлеудің мазмұны мен мәдениеті; интонациялық байлық және т. б.);
• басқа адамдарға қатысты мінез-құлық (ұжымдағы позиция және оған деген көзқарас, байланыс орнату тәсілі, қарым-қатынас сипаты, қарым-қатынас стилі, қарым-қатынастағы позиция және т. б.);
• мінез-құлықта қарама-қайшылықтардың болуы (бір типтегі жағдайларда әртүрлі, қарама-қарсы мінез-құлық әдістерін көрсету);
• өзіне деген қарым-қатынастың мінез-құлық көріністері (сыртқы келбеті, кемшіліктері, артықшылықтары, мүмкіндіктері, жеке заттары);
• психологиялық маңызды жағдайлардағы мінез-құлық (тапсырманы орындау, жанжал);
• негізгі қызметтегі (жұмыстағы) мінез-құлық.

Сыртқы бақылау арқылы ішкі танымның күрделілігін анықтайтын факторлар:

• субъективті психикалық шындықтың сыртқы көрінісімен байланысының түсініксіздігі;
• психикалық құбылыстардың көп деңгейлі, иерархиялық құрылымы;
• психикалық құбылыстардың ерекше сипаты мен бірегейлігі

Бақылау әдісінің нәтижелі болып шығуы үшін қолданылатын қажетті кейбір шарттар:

• бақылаудың ұзақ уақыт бойына жүргізілуін және бір фактінің өзі бірнеше рет қайталанып зерттелінуін қамтамасыз ету;
• зерттелетін объектіні айқын белгілеу және бақылаудың мақсатын түсіне білу қажет;
• байқалған фактілерді сол сәтте жазып отыру, басты фактілерді іріктеп алу.

Бақылау — зерттеу немесе тексеру әдісі. Бақылау белгілі бір жоспар бойынша жүргізіледі. Жоспарда бақылаудың мақсаты,міндеттері, объектісі (сабақтағы, саяхат кезіндегі, лабораториядағы, шеберханадағы,т,б )жүргізу әдісі мен жолдары дұрыс көрсетілуі тиіс. Ғылыми негізде шығармашылықпен жасалған жоспар зерттеу жұмысының нәтижелі болуына игі әсер етеді. Ғылыми бақылау зерттелетін психологиялық құбылысты дұрыс әрі дәл жазып алуды талап етеді. Сондықтан бақылаудың нәтижесі зерттеушінің педагогикалық іскерлігіне, қабілетіне және сауаттылығына байланысты. Зерттелетін тақырыптың мақсаты мен мазмұнына қарап, бақылауды жаппай және ішінара жүргізуге болады. Оқу-тәрбие барысында жалпы мәселелерді (сабақ үстіндегі оқушылардың танымдық іс-әрекеті, оқушылар зейінін жандандыру, балалардың ұжымдық іс-әрекеті, т.б.) зерттеу үшін жаппай бақылау әдісі пайдаланылады. Жеке оқушының іс-әрекеті мен мінез-құлқын зерттеу үшін ішінара бақылау әдісі қолданылады.